CTET Level -2 (09 June 2024)
Question 1:
अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेभ्यः उचिततमम् उत्तरं चित्वा लिखत-
एकः धार्मिकः सत्सङ्गानुरागी राजा आसीत् । सः दूर- दूरात् सांधून् महात्मनः आहूय तेभ्यः ज्ञानोपदेशं शृणोति तानि धनादि-प्रदानेन सम्मानयति स्म ।
एकदा एकः महात्मा ततः दान दक्षिणाम् आदाय परावर्तमानः कैश्चित् दस्युभिः दृष्टिः । ते दस्यवः तस्य साधोः हस्तौ कर्तयित्वा दान-दक्षिणाम् अच्छिद्य च पलायितवन्तः।
कतिपय मासान्तरं सः एव महात्मा राज्ञा पुनरपि भगवच्चर्चायै आहूतः । अस्मिन् वारे दस्तवः अति साधु- वेषं धृत्वा तस्मिन् राजकीये सत्सङ्गे समुपस्थिताः । तान् दृष्ट्वा कृत्त - हस्तः महात्मा राजानं कथितवान् "महाराज! इमे साधवः मम ज्ञानिनः सुहृदः सन्ति । इमे अवश्यं सम्माननीयाः । " राजा तान् अपूजयतु, एकां बृहत धन-पेटिकां च तेषाम् आवासे प्रापयितुं स्वकीयम् एकं कर्मचारिणं प्रेषितवान् ।
मार्गे कर्मचारी तान् साधून् अपृच्छत् - "कथ्यताम् महात्मा कथं जनाति? कथम् असौ भवद्भ्यः इदं धनम् अदापयत् ?'' साधवः उदतरन् -" सः मृत्युमुखे आसीत्। वयम् एव तं मृत्योः अमोचयाम । हस्तौ एक तस्य कर्त्तितौ अभवताम् । अतः एव उपकारकान् अस्मान् सः महाराजेन सममानयत्। "
पृथ्वी माता तेषाम् इमां निराधार वार्त्ता न असहत । सा व्यदीर्यत । तत्र एवं ते व्यलीयन्त । विस्मितः कर्मचारी राजानम् उपगत्य सर्वां घटनाम् अश्रावयत् । कृत्त- हस्तः महात्मा अपि तदा तत्र एव आसीत् । सः अपि तैः साधुभिः सह दुर्घटितां घटनाम् आकर्ण्य अतीव दुःखितः अभवत्, उच्चैः उच्चैः रोदितुं प्रावर्त्तत च ।
किन्तु आश्चर्यं ! महत् आश्चर्यम् !! तदा एवं सः महात्मा पुनः उत्पन्न - हस्तः अजायत । राजा तद् एतद् दृष्ट्वा रहस्यम् एतस्य कथयितुं महात्मानं प्रार्थितवान् । महात्मा अकथयत्- "राजन् ! सत्यम् एव ते साधवः मम सुहृदः सन्ति । भवद्भ्यः धन-ग्रहीतारौ हस्तौ छित्वा ते माम् उपकृतवन्तः एव । किन्तु भगवत्कृपया तो पुनर् अपिंत उत्पन्नौ । भम एव कारणने ते पृथिव्यां व्यलीयन्त । मम एव कारणेन तेषां सुहृदां वियोगेन अहम् इदानीं भृशं दुःखी सञ्चातः विलयामि च " इति ।
पृथ्वीमाता किं न असहत् ?
Question 2:
A teacher wants to conduct an activity "Three step Interview" in the class and for that she asks the students to work in pairs. In the first step one student is interviewer and other is interviewee. In the second step, students reverse their roles. In third step each share with her/his partner what she/he learned during the two interviews. Here the teacher is conducting ___________.
Question 3:
Students learn effectively when the teacher:
विद्यार्थी प्रभावी तरीके से तब सीखते हैं जब शिक्षकः
Question 4:
निर्देश : निम्नलिखित काव्यांश को पढ़कर पूछे गए प्रश्नों के सही/सबसे उपयुक्त उत्तर वाले विकल्प को चुनिए ।
बहुत दिनों से सोच रहा था, थोड़ी धरती पाऊँ
उस धरती में बाग बगीचा, जो हो सके लगाऊँ ।
खिलें फूल - फल, चिड़ियाँ बोलें, प्यारी खुशबू डोले,
ताजी हवा जलाशय में अपना हर अंग भिगो ले। हो सकता है पास तुम्हारे, अपनी कुछ धरती हो
फूल - फल लदे अपने उपवन हों, अपनी परती धरती हो ।
हो सकता है छोटी-सी क्यारी हो, महक रही हो
छोटी-सी खेती हो जो फसलों से दहक रही हों
कविता में लेखक का _______प्रेम झलकता है।
Question 5:
नीलम अपने विद्यार्थियों को एक टेस्ट देती है। वह उन्हें एक वाक्य देती है जिसमें कोई एक शब्द रेखांकित शब्द का विलोम शब्द बताओ। वह भाषा के किस उपकौशल की परीक्षा ले रही है?
Question 6:
Process of change of rock from one type to another type is known as:
शैल के एक प्रकार से दूसरे प्रकार में परिवर्तित होने की प्रक्रिया को कहते हैं
Question 7:
निर्देश : निम्नलिखित काव्यांश को पढ़कर पूछे गए प्रश्नों के सही/सबसे उपयुक्त उत्तर वाले विकल्प को चुनिए ।
बहुत दिनों से सोच रहा था, थोड़ी धरती पाऊँ
उस धरती में बाग बगीचा, जो हो सके लगाऊँ ।
खिलें फूल - फल, चिड़ियाँ बोलें, प्यारी खुशबू डोले,
ताजी हवा जलाशय में अपना हर अंग भिगो ले। हो सकता है पास तुम्हारे, अपनी कुछ धरती हो
फूल - फल लदे अपने उपवन हों, अपनी परती धरती हो ।
हो सकता है छोटी-सी क्यारी हो, महक रही हो
छोटी-सी खेती हो जो फसलों से दहक रही हों
समान लयात्मक शब्द नहीं है।
Question 8:
एल. एस. वाइगोत्स्की के अनुसार-
Question 9:
Read the following and choose correct option
निम्न कथनों को पढ़िये और सही विकल्प का चुनाव करिए-
S1- Children's ideas about a science content are often domain specific and may be conflicting
S1- विज्ञान की संकल्पनाओं के सन्दर्भ में बच्चों के विचार प्रायः प्रकरण विशिष्ट होते हैं और विरोधाभासी भी हो सकते हैं।
S2- Children's alternate conceptions in science demonstrate liner reasoning from cause to effect
S2 - विज्ञान में बच्चों की वैकल्पिक संकल्पनाएँ कार्य से कारण तक एक रेखीय विवेचन दर्शाती हैं।
Question 10:
major aim of teaching -learning poetry is _________.