CTET Level -2 (16 June 2024)
Question 1:
अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तेरेभ्यः उचिततमम् उत्तरं चिनुत –
लौहपुरुषः सरदारवल्लभभाईपटेलः जन्मतः कृषकः आसीत् । तस्य जन्म 1875 तमे ख्रीष्टाब्दे गुर्जरप्रदेशे अभवत् । तस्य पिता 1857 वर्षस्य प्रथमस्वतन्त्रतायुद्धे सहभागी आसीत् । यद्यपि अयं महापुरुषः आङ्ग्लदेशात् विधिपरीक्षायां प्रथमश्रेण्यां प्रथमं स्थानं लब्ध्वा अधिवक्ता जातः, तथापि सः स्वकीयं सम्पूर्ण जीवनम् भारतस्य स्वतन्त्रता-संग्रामाय अर्पितवान्। सः बारदोली - कृषकाणाम् आन्दोलनस्य सफलं नेतृत्वं अकरोत्। तेन कारणेन महात्मा गान्धिना 'सरदार' इति उपाधिना सम्मानितः । गुर्जरप्रदेशे जलौघ - पीडितानां भूकम्पपीडितानां च एषः अहर्निशं सेवाम् अकरोत् ।
अनेकवारं सः कारागारे पातितः । तस्य आङ्ग्लाधिकारिभिः प्रताडिता । 1942 तमे वर्षे, 'भारतं त्यजत' इति वृद्धा माता आन्दोलने स अकथयत् न केवलं भारतं त्यजत अपितु एशियामेव त्यजत इति वक्तव्यम्। स्वतन्त्रभारतस्य स उपप्रधानमन्त्री अभवत्। भारतं तदा अनेकेषु लघुराज्येषु विभक्तम् आसीत् । सः स्वनीतिचातुर्येण षट्शतस्वदेशीय राज्यानाम् अखण्डे भारते विलयम् अकरोत् ।
लौहपुरुषः श्रीपटेलः अतीव अनुशासनप्रियः आसीत्। भारतस्य वर्तमान स्वरूपं तस्य एव सत्प्रयत्नानां परिणामः ।
'ईस्वीय वर्षे' इत्यस्य पदस्य समानार्थकं पदं चित्वा लिखत -
Question 2:
'अध्यापकः बालछात्रान् पाठयितुं वास्तविकपदार्थान् प्रयुनक्ति, यतः
Question 3:
संशोधनात्मक - अध्यापनस्य विषये किं सत्यम् अस्ति ?
Question 4:
अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तेरेभ्यः उचिततमम् उत्तरं चिनुत –
लौहपुरुषः सरदारवल्लभभाईपटेलः जन्मतः कृषकः आसीत् । तस्य जन्म 1875 तमे ख्रीष्टाब्दे गुर्जरप्रदेशे अभवत् । तस्य पिता 1857 वर्षस्य प्रथमस्वतन्त्रतायुद्धे सहभागी आसीत् । यद्यपि अयं महापुरुषः आङ्ग्लदेशात् विधिपरीक्षायां प्रथमश्रेण्यां प्रथमं स्थानं लब्ध्वा अधिवक्ता जातः, तथापि सः स्वकीयं सम्पूर्ण जीवनम् भारतस्य स्वतन्त्रता-संग्रामाय अर्पितवान्। सः बारदोली - कृषकाणाम् आन्दोलनस्य सफलं नेतृत्वं अकरोत्। तेन कारणेन महात्मा गान्धिना 'सरदार' इति उपाधिना सम्मानितः । गुर्जरप्रदेशे जलौघ - पीडितानां भूकम्पपीडितानां च एषः अहर्निशं सेवाम् अकरोत् ।
अनेकवारं सः कारागारे पातितः । तस्य आङ्ग्लाधिकारिभिः प्रताडिता । 1942 तमे वर्षे, 'भारतं त्यजत' इति वृद्धा माता आन्दोलने स अकथयत् न केवलं भारतं त्यजत अपितु एशियामेव त्यजत इति वक्तव्यम्। स्वतन्त्रभारतस्य स उपप्रधानमन्त्री अभवत्। भारतं तदा अनेकेषु लघुराज्येषु विभक्तम् आसीत् । सः स्वनीतिचातुर्येण षट्शतस्वदेशीय राज्यानाम् अखण्डे भारते विलयम् अकरोत् ।
लौहपुरुषः श्रीपटेलः अतीव अनुशासनप्रियः आसीत्। भारतस्य वर्तमान स्वरूपं तस्य एव सत्प्रयत्नानां परिणामः ।
सरदारपटेल: कस्य आन्दोलनस्य सफलं नेतृत्व अकरोत् ?
Question 5:
The difference between the compound interest and simple interest on a sum of money at 5% annual interest rate for 2 years is ₹51. Then what will be that amount?
किसी धन का 5% वार्षिक ब्याज की दर से 2 वर्षों के चक्रवृद्धि ब्याज तथा साधारण ब्याज का अन्तर ₹51 है, तो वह धन होगा?
Question 6:
निर्देश: - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारित प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषुः उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
नर्मदातीरे एकः वृक्षः आसीत् । तत्र स्वपरिश्रमेण निर्मितेषु नीडेषु खगाः सुखेन वसन्ति स्म। एकदा महती वृष्टिः अभवत्। सः वानरः वृष्टिजलेन अतीव आर्द्रः कम्पितः च अभवत् । खगाः शीतेन कम्पमानं वानरम् अवदन् भो वानर ! त्वं कष्टम् अनुभवसि । तत् कथं गृहस्य निर्माणं न करोषि ! यदा सः वानरः एतत् अशृणोत् तदा सः अचिन्तयत् अहो ! एते क्षुद्राः खगाः मां निन्दन्ति । सः वानरः खगानां नीडानि वृक्षात् अधः अपातयत् । खगानां नीडैः सह तेषाम् अण्डानि अपि नष्टानि । सत्यम् एव उक्तम् उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
वानरः कुत्र वसति स्म ?
Question 7:
In a classroom a teacher is instructing the students to go back to the text and re-read those lines and words, which they didn't understand. Here, which one of these steps she/he is applying:
Question 8:
Which among the following is a true statement?
निम्न में से कौन-सा कथन सही है?
Question 9:
दिए गए काव्यांश को ध्यानपूर्वक पढ़िए तथा पूछे गए प्रश्न के लिए सबसे उपयुक्त विकल्प का चयन कीजिए।
फैली खेतों में दूर तलक,
मखमल - सी कोमल हरियाली ।
लिपटी जिसमें रवि की किरणें,
चाँदी की-सी उजली जाली ।
तिनकों के हरे-हरे तन पर
हिल हरित रुधिर है रहा झलक ।
श्यामल भूतल पर झुका हुआ
नभ का चिर निर्मल नीलफलक ।
'हरित रुधिर' का प्रयोग किया गया है:
Question 10:
भाषा - शिक्षण की कौन-सी विधि मातृभाषा को मध्यस्थ बनाए बिना दूसरी भाषा को सिखाने पर बल देती है ?