CTET Level -1 (09 June 2024)
Question 1:
The product of a proper fraction and an improper fraction is : / एक उचित भिन्न और एक विषम भिन्न का गुणनफल है:
Question 2:
निर्देश - निम्नलिखित कव्यांश को पढ़कर पूछे गए प्रश्नों के सही। सबसे उपयुक्त उत्तर वाले विकल्प को चुनिए ।
है कौन विघ्न ऐसा जग में,
टिक सके आदमी के मग में?
खम ठोंक ठेलता है जब नर,
पर्वत के जाते पाँव उखड़ ।
मानव जब जोर लगाता है,
पत्थर पानी बन जाता है।
गुन बड़े एक से एक प्रखर,
हैं छिपे मानवों के भीतर,
मेंहदी में जैसे लाली हो,
वर्तिका बीच उजियाली हो,
बत्ती जो नहीं जलाता है,
रोशनी नहीं वह पाता है।
वीर मनुष्य के सामने समस्त बाधाएँ ?
Question 3:
निर्देश: अधोलिखितं गद्यांश पठित्वा तदाधारित प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषु उचिततमम् उत्तर चिनुत ।
एक पिपीलिका आसीत् । एकदा आहारार्थं भ्रमन्ती सा कमपि आम्रस्य पादपं समारोहत् । वृक्षस्य शाखासु धावन्ती सा अकस्माद् अस्खलत्, अपतञ्च अधस्ताद् भरिते जलाशये । तस्मिन्नेव वृक्षे कस्यचित् कपोतस्य कुलायः अभवत् । स तत्र स्थितः जले निमज्जन्तीं पिपीलिकाम् अपश्यत । मृयमाणायां तस्यां पिपीलिकायां दयालुः स कपोतः शुष्कम् आम्रस्य दलमेकमपातयत् । तत् पत्रं जले अतरत् । पिपीलिका च तस्मिन्नारूढा सती स्वजीवितम् अरक्षत्, आविरकरोञ्च कृतज्ञातम् । ततः तौ मित्रे अभवताम् ।
ततः दिनेषु गच्छत्सु एकदा स कपोतः वृक्षस्य शाखायाम् एकाकी अतिष्ठत्, पिपीलिका च वृक्षस्य मूले स्वरूप बिलस्य द्वारि कर्मपरा अभवत् । तदैव कश्चिद् आगत्य कपोतं हन्तुं धनुषि वाणसन्धानम् । अकरोत्। पिपीलिका तमपश्यत् । सा धावन्ती व्याधस्य स्कन्धम् आरुह्य क्रोधेन तं तथा अदशत् यथा दंशपीडितः स व्याधः लक्ष्याद् अपाराध्यत् । धर्नुवक्रः शरश्च अन्यां दिशाम् अगच्छत् । तस्य शब्दं श्रुत्वा कपोतश्व उड्डीय वृक्षान्तरम् अयासीत्। एवं तौ विपदि परस्परं साहाय्यं कुर्वन्तौ चिरं सुखेन न्यवसताम् ।
'धावन्ती' इति पदे प्रयुक्तं कृदन्तप्रत्ययं चित्वा लिखत
Question 4:
Which of the following pairs is correct ?
निम्नलिखित में से कौन-सा जोड़ा (युग्म ) सही है ?
Question 5:
भाषा शिक्षा के संदर्भ में राष्ट्रीय शिक्षा नीति, के बारे मे कौन-सा कथन सही नहीं है?
Question 6:
स्वनिम विज्ञान जागरुकता के तीन चरण कौन-से हैं?
Question 7:
Direction: Read the given passage and answer the questions that follow by selecting the most appropriate option.
"Get well soon!" Shanta said, handing Partha a yellow balloon. She was his third visitor. That's because she was his class teacher's daughter, and her mother made her visit him. The other two, Rahul and Syed, weren't really his friend, although they often ganged up with him against other kids to take away their lunch pocket money. Partha knew he wouldn't have long to live. He could feel it, deep inside. Seeing his aunty crying after talking with the doctor confirmed it. His time had come. He didn't tell his visitors, though. They would either pity him, or be happy to get rid of him.
Once shanta left, he ripped a page off from his notebook and wrote-
"Dear God, I know I messed up and nobody likes me. Please give me a second chance. I can show you what a good friend I can be."
He drew a map showing tile way from the school to the hospital, walked shakily to the window, and let the balloon fly away, carrying his message towards God.
The balloon was heading straight to a telephone pole, but a gentle breeze blew it away just in time. It crossed the park and disappeared out of view.
The next day, a body he had never met before came to visit him. "I find balloon," he said. "You are lonely?"
He just nodded, too startled to talk.
"I lonely too. My family come from Afghanistan and I no speak English good." He smiled. “I bring gift to you." He handed him a small bag of fruits. “I pray for friend, and God give me friend."
Normally, he would have made fun of his broken English and his long, baggy brown kurta, but he knew better. He smiled and offered him the first orange.
Partha felt lonely because ____________ visited him when he was at the hospital.
Question 8:
निर्देश -
अधोलिखितं गद्यांश पठित्वा तदाधारित प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषु उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
अस्माकं भारतवर्षः अतीव विशालः अस्ति । अत्र बहवः गिरयः सन्ति । ते गिरयः मेघकलापं धृत्वा वृष्टिं सम्पादयन्ति । तेन अनेकाः नद्यः प्रवहन्ति । तासु नदीषु महानदी, गोदावरी, कावेरी, कृष्णा च पूर्वसमुद्रं प्रति प्रवहन्ति । इतरा: साबरमती, ताप्ती, पश्चिमसमुद्रं प्रति प्रवहन्ति। काश्चन यथा भागीरथी, कालिंदी, गण्डकी कौशिकी च हिमालयशिखरेभ्यः प्रभवन्ति। पुरा सरस्वती अपि पश्चिम समुद्राभिमुखम् एव प्रवहति स्म, परन्तु अद्य अस्याः चिह्नानि एव यत्र तत्र प्रवाहमार्गे प्राप्यन्ते । अन्यासां नदीनां मध्ये भारतस्य मध्यप्रान्ते चर्मण्वती वेत्रवती च नद्यौ प्रसिद्धे स्तः ।
पुराणकालात् आरभ्य सर्वे भारतीयाः नदीनां सम्मानं कुर्वन्ति । क्षेत्रेषु सलिलसेचनेन नद्यपि मातेव भवति । अतएव यानि क्षेत्राणि नदीजलेन प्लावितानि तानि नदीमातृकाणीति प्रसिद्धं यानि च वृष्टिजलेन सिक्तानि तानि देवमातृकाणि इति । वर्षाकालेन वृष्टिपातेन नद्या: जलेन च कृषिक्षेत्राणि प्लावितानि भवन्ति । कृषकाः कृषिकार्यं कृत्वा अन्नोत्पादनं कुर्वन्ति । नदीषु विविधाः मत्स्याः निवसन्ति । येषु प्रदेशेषु अनावृष्टि कारणेन जलाभावात् कृषिः न भवति तत्र शासनाधिकारिणः नद्याः जलं प्रतिरुध्य सेतुं बध्नाति । महाजलाशयान् निर्माय जलसञ्चनं कुर्वन्ति । तेभ्यः जलाशयेभ्यः क्षेत्रेषु जलं वितरन्ति । साम्प्रतं महानगरे नद्याः जलमेव प्रतिगृहं सर्वकारेण: सम्प्रेष्यते ।
नद्यां बन्धं निर्माय तस्मात् विद्युतम् उत्पादयन्ति । एषा जलमूला विद्युत 'हाइड्रोइलेक्ट्रिक पावर' इति नाम्ना प्रसिद्धा। पश्यत, नद्यः देशस्य कीदृशमुपकारं कुर्वन्ति । अतएव जनाः ताः पूजयन्ति । स्वस्वगृहेषु अधुनाऽपि जनाः स्नानसमये सर्वासां नदीनां सान्निध्यं स्नानजलं प्रार्थयन्ते।
यानि कृषिक्षेत्राणि नदीजलेन पूरितानि भवन्ति, ते किं कथ्यन्ते?
Question 9:
Himani uses empty water bottles to store water, oil, paints etc. She also plants beautiful plants is used bottles to decorate walls of her classroom. She is practicing
हिमानी पानी की खाली बोतलों में पानी, तेल, पेंट आदि का भंडारण करती है । वह इस्तेमाल की गई बोतलों में सुंदर पौधे रोपकर कक्षा की दीवारों को सजाती है । वह क्या कर रही है ?
Question 10:
A child arranges decimal numbers from largest to smallest as :
0.082 > 0.62 > 0.36 > 0.8
The error made by the child is due to the misconception base on
एक बच्चा दशमलव संख्याओं को सबसे बड़ी से सबसे छोटी तक इस प्रकार क्रमबद्ध करता है:
0.082 > 0.62 > 0.36 > 0.8
बच्चे द्वारा की गई त्रुटि का कारण ________ पर आधारित भ्रांति है।