CTET Level -1 (09 June 2024)

Question 1:

काव्य- शिक्षणक्रमें अधोलिखितेषु किं सत्यम् ?

काव्यं भाषा-अधिग्रहणार्थं भवति।
काव्यं व्याकरण-शिक्षणार्थं भवति ।
काव्यं ज्ञान - अधिग्रहणार्थं भवति ।
काव्यं रसास्वादनाय भवति ।

Question 2:

भाषायाः अध्यापिका पञ्चमकक्षायाः छात्रेभ्यः एकम् अनुच्छेदं लेखनाय यच्छति । यदा ते प्रथमप्रारूपं लिखन्ति तदा अध्यापिका आदिशति यत्ते परस्परं अन्योऽन्यस्य अनुच्छेदं पठन्तु तथा च प्रतिपुष्टिमपि ददतु। सह पाठिनाम् इयं प्रतिपुष्टिः

लेखनसम्बन्धिकार्येषु नियमितरूपेण ग्राह्या ।
केवलं लेखनकौशलाय ग्राह्या न तु अन्येभ्यः त्रिकौशलेभ्यः ।
तेषां प्रतिपुष्टिः नग्राह्या यतो हि अध्यापकानामुत्तरदायित्वमेतत् न तु सहपाठिनाम् ।
तेषां प्रतिपुष्टिः न ग्राह्या यतो हि सहपाठिनः अक्षमाः प्रतिपुष्टिलेखने

Question 3:

काव्य-अध्यापनस्य मुख्य उद्देश्यम् अस्ति

काव्ये प्रयुक्तानां व्याकरणपक्षाणाम् शिक्षणम् ।
कवेश्चिन्तनस्य अवबोधः ।
साहित्यिक भाषायाः मूल्यांकनम् रसानुभूतिश्च ।
भाषा शिक्षणम्, काव्य-भाषा शिक्षणम् च ।

Question 4:

शिक्षकेण प्रारम्भिकचरणे चित्रात्मकपुस्तकपठने ध्यानं दातव्यम् । यतो हि

इदं शिक्षार्थिनः विभिन्नरङ्गानां ज्ञानं ददाति ।
इदं शिक्षार्थिनः चित्राणि अवबोद्धुम् विश्लेषयितुं च साहय्योभवति ।
चित्रदर्शनेन आनन्दः जायते ।
शिक्षार्थिनः तादृशाणि चित्राणि चित्रयितुं प्रेरयति ।

Question 5:

भाषायाः विषये चिन्तनस्य वार्तालापस्य च योग्यता अस्ति -

ध्वन्यात्मक अवबोधः
वक्तुः सक्षमता
इतरविषयी भाषावैज्ञानिक योग्यता
उद्भाविनी सक्षमता

Question 6:

एकः शिशुः एकं पुस्तकं गृह्णाति । सः शीर्षं उपरिष्टात् कृत्वा सम्यग्रूपेण गृह्णाति, पृष्ठानि च परिवर्तते । एतत्समग्रतया सम्मिलितं करोति-

उद्भाविनीम् गुणवत्ताम्
उद्भाविनं पाठ्यक्रमम्
उद्भावितानि साक्षरता कौशलानि (Emergent literacy skills)
उद्भाविनं समाधानकौशलम्

Question 7:

पञ्चमीकक्षायां अध्यापकः स्वतंत्रलेखनकार्यं दातुं योजनां निर्माति । अध्यापकेन कस्मिन् विषये केन्द्रितेन भवितव्यम्?

प्रवाहे शुद्धतायाञ्च उभयोः
छात्रस्य हस्तलेखने
पाठ्यविषस्य शुद्धतायाम्
विषयस्य प्रवाहे

Question 8:

कथनम् (A) : छात्राः भाषाम् अधिगृह्णन्ति यतः ते जन्मतः एव भाषां गृहीतुं तत्पराः भवन्ति । परिवेषस्य अस्मिन् कार्ये किमपि योगदानं नास्ति ।

कारणम् (R) : छात्रकेंद्रितः कक्षा परिवेषः भाषा- अधिग्रहणे महत्वपूर्ण प्रभावं ददाति ।

निम्नलिखित संकेतेभ्यः शुद्धम् उत्तरं चिनुत ।

(A) असत्यम् अस्ति, परं (R) सत्यम् अस्ति ।
(A) सत्यम् अस्ति परं (R) असत्यम् अस्ति ।
(A) तथा (R) उभे सत्ये स्तः तथा च इत्यस्य समीचीनं व्याख्यानम् अस्ति।
(A) तथा (R) उभे सत्ये स्तः, परं इत्यस्य समीचीनं व्याख्यान नास्ति ।

Question 9:

भाषायाः प्रकृतेः विषये, भाषाशिक्षणस्य प्रकृतेः विषये, 157 बालशिक्षा व्यवस्थानां उभयोश्च प्रायोकिताविषये ये सिद्धान्ता: विश्वासाश्च सन्ति, ते किं कथ्यन्ते?