CTET Level -1 (09 June 2024)

Question 1:

Here is a list of tasks commonly included in a language classroom. Which of these sees children as active learners?

• Children carefully memorise correct answers to questions on a poem.

• Children work in groups to generate interpretations of a poem.

• Children carefully note down answer from the blackboard.

• Children write answer to questions given at the

  end of a poem.

Question 2:

स्वनिम विज्ञान जागरुकता के तीन चरण कौन-से हैं?

• ध्वनियाँ, स्वरमान (पिंच), सुर-तान

• अक्षर, शब्द वाक्य

• अक्षर, तुकबन्दी, स्वनिम

• गहराई, गति, तुकबन्दी

Question 3:

Meaningful learning of students is NOT promoted by encouraging children for:

किन शैक्षिक परिणामों द्वारा छात्रों में सार्थक अधिगम को प्रोत्साहित नहीं किया जा सकता ?

• Developing Metacognitive capabilities. / अधिसंज्ञानात्मक कौशलों का विकास

• Passive listening / निष्क्रिय सुनने के कौशल

• Exploration and experimentation / अन्वेषण और प्रयोग

• Discussion and debate / चर्चा और बहस

Question 4:

स्वनिम जागरूकता किसका ज्ञान है?

• शब्द

• ध्वनि

• संगीत

• भाषा

Question 5:

Trapezium is a quadrilateral in which

समलम्ब (Trapezium) एक चतुर्भुज है जिसकी

• सभी भुजाएँ एक समान होती है / all sides are equal

• समानांतर विपरीत भुजाओं का एक जोड़ा होता है / there is one pair of parallel opposite sides

• समानांतर विपरीत भुजाओ के दो जोड़े होते है / there are two pairs of parallel opposite sides

• विपरीत भुजाएँ एक समान होती हैं / opposite sides are equal

Question 6:

Directions: Read the given passage carfully and answer the questions that follow by selecting the most appropriate option?

The first thing which a scholar should bear in mind is that a book ought not to be read for mere amusement, and are not to be blamed for it; they are incapable of appreciating the deeper qualities that belong to a really great literature. But a young man who has passed through a course of University training should discipline himself at an early day never to read for mere amusement. And once the habit of discipline has been formed, he will find it impossible to read for mere amusement. He will then impatiently throw down any book from which he cannot obtain intellectual food, any book which does not make an appeal to the higher emotions and to his intellect. But on the other, the habit of reading for amusement becomes with thousands of people exactly the same kind of habit as wine-drinking to opium-smoking; it is like a narcotic, something that helps to pass the time, something that keeps up a perpetual condition of dreaming, something that eventually results in destroying all capacity for thought, giving exercise only to the surface parts of the mind and leaving the deeper springs of feelings and the higher faculties of perception unemployed.

The writer believes that half-educated persons are not able to:

• appreciate hidden qualities of admirable literature

• think properly

• enjoy dreaming

• enjoy wine-drinking

Question 7:

भाषायाः अध्यापिका पञ्चमकक्षायाः छात्रेभ्यः एकम् अनुच्छेदं लेखनाय यच्छति । यदा ते प्रथमप्रारूपं लिखन्ति तदा अध्यापिका आदिशति यत्ते परस्परं अन्योऽन्यस्य अनुच्छेदं पठन्तु तथा च प्रतिपुष्टिमपि ददतु। सह पाठिनाम् इयं प्रतिपुष्टिः

• लेखनसम्बन्धिकार्येषु नियमितरूपेण ग्राह्या ।

• तेषां प्रतिपुष्टिः न ग्राह्या यतो हि सहपाठिनः अक्षमाः प्रतिपुष्टिलेखने

• केवलं लेखनकौशलाय ग्राह्या न तु अन्येभ्यः त्रिकौशलेभ्यः ।

• तेषां प्रतिपुष्टिः नग्राह्या यतो हि अध्यापकानामुत्तरदायित्वमेतत् न तु सहपाठिनाम् ।

Question 8:

एकः शिशुः एकं पुस्तकं गृह्णाति । सः शीर्षं उपरिष्टात् कृत्वा सम्यग्रूपेण गृह्णाति, पृष्ठानि च परिवर्तते । एतत्समग्रतया सम्मिलितं करोति-

• उद्भाविनं पाठ्यक्रमम्

• उद्भाविनीम् गुणवत्ताम्

• उद्भाविनं समाधानकौशलम्

• उद्भावितानि साक्षरता कौशलानि (Emergent literacy skills)

Question 9:

निर्देश:  अधोलिखितं गद्यांश पठित्वा तदाधारित प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषु उचिततमम् उत्तर चिनुत ।

एक पिपीलिका आसीत् । एकदा आहारार्थं भ्रमन्ती सा कमपि आम्रस्य पादपं समारोहत् । वृक्षस्य शाखासु धावन्ती सा अकस्माद् अस्खलत्, अपतञ्च अधस्ताद् भरिते जलाशये । तस्मिन्नेव वृक्षे कस्यचित् कपोतस्य कुलायः अभवत् । स तत्र स्थितः जले निमज्जन्तीं पिपीलिकाम् अपश्यत । मृयमाणायां तस्यां पिपीलिकायां दयालुः स कपोतः शुष्कम् आम्रस्य दलमेकमपातयत् । तत् पत्रं जले अतरत् । पिपीलिका च तस्मिन्नारूढा सती स्वजीवितम् अरक्षत्, आविरकरोञ्च कृतज्ञातम् । ततः तौ मित्रे अभवताम् ।

ततः दिनेषु गच्छत्सु एकदा स कपोतः वृक्षस्य शाखायाम् एकाकी अतिष्ठत्, पिपीलिका च वृक्षस्य मूले स्वरूप बिलस्य द्वारि कर्मपरा अभवत् । तदैव कश्चिद् आगत्य कपोतं हन्तुं धनुषि वाणसन्धानम् । अकरोत्। पिपीलिका तमपश्यत् । सा धावन्ती व्याधस्य स्कन्धम् आरुह्य क्रोधेन तं तथा अदशत् यथा दंशपीडितः स व्याधः लक्ष्याद् अपाराध्यत् । धर्नुवक्रः शरश्च अन्यां दिशाम् अगच्छत् । तस्य शब्दं श्रुत्वा कपोतश्व उड्डीय वृक्षान्तरम् अयासीत्। एवं तौ विपदि परस्परं साहाय्यं कुर्वन्तौ चिरं सुखेन न्यवसताम् ।

पिपीलिका कस्य पादमं समारोहत् ?

• सेमलस्य

• आम्रस्य

• जम्बीरकस्य

• लकुचस्य

Question 10:

पञ्चमकक्षायाः शिक्षिका रीमा स्वछात्रान् भाषां पाठयितुं खाद्यसूची (Menu cards ) समाचारपत्राणां अंशाः रेलयानसमयतालिका इत्यादयः पठनसामग्रीः कक्षायां आनयति कथंविधि- सामग्रीणां प्रयोगं शिक्षिका प्रोत्साहयति ?

• प्रामाणिक सामग्री (Authentic material)

• सुकरतया उपलब्धा- सामग्री

• अनुकूलित सामग्री (Adopted material)

• स्वनिर्मित सामग्री