CTET Level -1 (09 June 2024)

Question 1:

निर्देश -

अधोलिखितं गद्यांश पठित्वा तदाधारित प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषु उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।

अस्माकं भारतवर्षः अतीव विशालः अस्ति । अत्र बहवः गिरयः सन्ति । ते गिरयः मेघकलापं धृत्वा वृष्टिं सम्पादयन्ति । तेन अनेकाः नद्यः प्रवहन्ति । तासु नदीषु महानदी, गोदावरी, कावेरी, कृष्णा च पूर्वसमुद्रं प्रति प्रवहन्ति । इतरा: साबरमती, ताप्ती, पश्चिमसमुद्रं प्रति प्रवहन्ति। काश्चन यथा भागीरथी, कालिंदी, गण्डकी कौशिकी च हिमालयशिखरेभ्यः प्रभवन्ति। पुरा सरस्वती अपि पश्चिम समुद्राभिमुखम् एव प्रवहति स्म, परन्तु अद्य अस्याः चिह्नानि एव यत्र तत्र प्रवाहमार्गे प्राप्यन्ते । अन्यासां नदीनां मध्ये भारतस्य मध्यप्रान्ते चर्मण्वती वेत्रवती च नद्यौ प्रसिद्धे स्तः ।

पुराणकालात् आरभ्य सर्वे भारतीयाः नदीनां सम्मानं कुर्वन्ति । क्षेत्रेषु सलिलसेचनेन नद्यपि मातेव भवति । अतएव यानि क्षेत्राणि नदीजलेन प्लावितानि तानि नदीमातृकाणीति प्रसिद्धं यानि च वृष्टिजलेन सिक्तानि तानि देवमातृकाणि इति । वर्षाकालेन वृष्टिपातेन नद्या: जलेन च कृषिक्षेत्राणि प्लावितानि भवन्ति । कृषकाः कृषिकार्यं कृत्वा अन्नोत्पादनं कुर्वन्ति । नदीषु विविधाः मत्स्याः निवसन्ति । येषु प्रदेशेषु अनावृष्टि कारणेन जलाभावात् कृषिः न भवति तत्र शासनाधिकारिणः नद्याः जलं प्रतिरुध्य सेतुं बध्नाति । महाजलाशयान् निर्माय जलसञ्चनं कुर्वन्ति । तेभ्यः जलाशयेभ्यः क्षेत्रेषु जलं वितरन्ति । साम्प्रतं महानगरे नद्याः जलमेव प्रतिगृहं सर्वकारेण: सम्प्रेष्यते ।

नद्यां बन्धं निर्माय तस्मात् विद्युतम् उत्पादयन्ति । एषा जलमूला विद्युत 'हाइड्रोइलेक्ट्रिक पावर' इति नाम्ना प्रसिद्धा। पश्यत, नद्यः देशस्य कीदृशमुपकारं कुर्वन्ति । अतएव जनाः ताः पूजयन्ति । स्वस्वगृहेषु अधुनाऽपि जनाः स्नानसमये सर्वासां नदीनां सान्निध्यं स्नानजलं प्रार्थयन्ते।

भारतस्य मध्यप्रान्ते के नद्यौ प्रसिद्धे स्तः ?

• कृष्णा साबरमती च

• कालिन्दी गण्डकी च

• चर्मण्वती वेत्रवती च

• ताप्ती नर्मदा च

Question 2:

• c

• d

• a

• b

Question 3:

In a school, the studies started at 9:15 am and recess was at 12:55 pm. What was the study time upto recess?

किसी स्कूल में अध्ययन 9:15 am पर प्रारंभ हुआ तथा मध्यावकाश 12:55 pm पर हुआ । मध्यावकाश तक अध्ययन समय कितना रहा?

• 3 hours 35 minutes / 3 घंटे 35 मिनट

• 3 hours 40 minutes / 3 घंटे 40 मिनट

• 3 hours 25 minutes / 3 घंटे 25 मिनट

• 4 hours 35 minutes / 4 घंटे 35 मिनट

Question 4:

तंत्रिका संबंधी विकार से हुई संज्ञानात्मक क्षति जिसमें शिक्षार्थी अक्षरों और शब्दों को पढ़ पाने और व्याख्या कर पाने में असमर्थ रहते हैं तथा एकसमान आकृति व ध्वनि से भ्रमित हो जाते हैं, इसे क्या कहा जाएगा ?

• अधिगम शैली

• अधिगम विकलांगता

• अधिगम प्राथमिकता

• अधिगम भिन्नता

Question 5:

Which of the following statements describe the characteristics of summative evaluation? 

A. It is testing the quality of a child's work on the basis of definite criteria. 

B. It is testing the quality of achievement of child during learning 

C. It is a comparison of a child's achievement with that of other children. 

D. It is a comparison of a child's progress with his/her own past progress. 

निम्नलिखित में से कौन-से कथन समेकित मूल्यांकन की विशेषताओं का वर्णन करते हैं? 

A. यह निर्धारित मानदंड के आधार पर बच्चे के कार्य की गुणवत्ता की जाँच करना हैं।

B. यह सीखने के दौरान बच्चे की उपलब्धि की गुणवत्ता को परखना है। 

C. यह एक बच्चे की उपलब्धि की तुलना दूसरे बच्चों की उपलब्धि से करना है। 

D. यह एक बच्चे की प्रगति की तुलना स्वयं की पिछली प्रगति से करना है। 

• Band D / B और D

• A and D / A और D 

• A and B / A और B

• A and C / A और C 

Question 6:

स्वनिम जागरूकता किसका ज्ञान है?

• भाषा

• ध्वनि

• शब्द

• संगीत

Question 7:

Harjyot realizes that square is both a rhombus and a rectangle. He is at which level of Van Hiele's geometric thinking ?

हरज्योत को लगता है कि वर्ग, एक समचतुर्भुज और एक आयत दोनों ही है। वह वैन हैले के ज्यामितीय चिंतन के किस स्तर पर है?

• Both level 0 and 1 / स्तर 0 और 1 दोनों हीं

• Level 2 (Relationships)/स्तर 2 (सम्बद्धता)

• Level 1 (Analysis) / स्तर 1 (विश्लेषण)

• Level 0 (Visualisation) / स्तर 0 (दृश्यीकरण)

Question 8:

भाषायाः अध्यापिका पञ्चमकक्षायाः छात्रेभ्यः एकम् अनुच्छेदं लेखनाय यच्छति । यदा ते प्रथमप्रारूपं लिखन्ति तदा अध्यापिका आदिशति यत्ते परस्परं अन्योऽन्यस्य अनुच्छेदं पठन्तु तथा च प्रतिपुष्टिमपि ददतु। सह पाठिनाम् इयं प्रतिपुष्टिः

• केवलं लेखनकौशलाय ग्राह्या न तु अन्येभ्यः त्रिकौशलेभ्यः ।

• लेखनसम्बन्धिकार्येषु नियमितरूपेण ग्राह्या ।

• तेषां प्रतिपुष्टिः न ग्राह्या यतो हि सहपाठिनः अक्षमाः प्रतिपुष्टिलेखने

• तेषां प्रतिपुष्टिः नग्राह्या यतो हि अध्यापकानामुत्तरदायित्वमेतत् न तु सहपाठिनाम् ।

Question 9:

Which of the following is a viral disease?

निम्न में से कौन विषाणु जनित रोग है? 

• टिटनेस Tetanus

• क्षय रोग Tuberculosis

• टाइफायड Typhoid

• एड्स AIDS

Question 10:

Select the most & appropriate "synonym of the given word.

"Eventually".

• Before

• Immediately

• finally

• Never