CTET Level -1 (09 June 2024)

Question 1:

The content in EVS textbooks should

A. give written information to students 

B. provide opportunities to question and explore

C. discourage rote memorisation 

D. avoid definitions and detailed description 

पर्यावरण अध्ययन की पाठ्यपुस्तकों में सामग्री कैसी होनी चाहिए? 

A. छात्रों को लिखित जानकारी देना 

B. प्रश्न करने एवं अन्वेषण के अवसर प्रदान करना

C. रटने को हतोत्साहित करना 

D. परिभाषाओं तथा विस्तृत विवरण से बचना 

  • A, C and D / A, C और D 

  • B, C and D / B, C और D 

  •  A, B and C / A, B और C

  • B and C / B और C 

Question 2:

निर्देश:  अधोलिखितं गद्यांश पठित्वा तदाधारित प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषु उचिततमम् उत्तर चिनुत ।

एक पिपीलिका आसीत् । एकदा आहारार्थं भ्रमन्ती सा कमपि आम्रस्य पादपं समारोहत् । वृक्षस्य शाखासु धावन्ती सा अकस्माद् अस्खलत्, अपतञ्च अधस्ताद् भरिते जलाशये । तस्मिन्नेव वृक्षे कस्यचित् कपोतस्य कुलायः अभवत् । स तत्र स्थितः जले निमज्जन्तीं पिपीलिकाम् अपश्यत । मृयमाणायां तस्यां पिपीलिकायां दयालुः स कपोतः शुष्कम् आम्रस्य दलमेकमपातयत् । तत् पत्रं जले अतरत् । पिपीलिका च तस्मिन्नारूढा सती स्वजीवितम् अरक्षत्, आविरकरोञ्च कृतज्ञातम् । ततः तौ मित्रे अभवताम् ।

ततः दिनेषु गच्छत्सु एकदा स कपोतः वृक्षस्य शाखायाम् एकाकी अतिष्ठत्, पिपीलिका च वृक्षस्य मूले स्वरूप बिलस्य द्वारि कर्मपरा अभवत् । तदैव कश्चिद् आगत्य कपोतं हन्तुं धनुषि वाणसन्धानम् । अकरोत्। पिपीलिका तमपश्यत् । सा धावन्ती व्याधस्य स्कन्धम् आरुह्य क्रोधेन तं तथा अदशत् यथा दंशपीडितः स व्याधः लक्ष्याद् अपाराध्यत् । धर्नुवक्रः शरश्च अन्यां दिशाम् अगच्छत् । तस्य शब्दं श्रुत्वा कपोतश्व उड्डीय वृक्षान्तरम् अयासीत्। एवं तौ विपदि परस्परं साहाय्यं कुर्वन्तौ चिरं सुखेन न्यवसताम् ।

व्याधं कः अदशत् ?

  • पिपीलिका

  • मूषकः

  • शशक

  • कपोतः

Question 3:

शिक्षकेण प्रारम्भिकचरणे चित्रात्मकपुस्तकपठने ध्यानं दातव्यम् । यतो हि

  • इदं शिक्षार्थिनः विभिन्नरङ्गानां ज्ञानं ददाति ।

  • चित्रदर्शनेन आनन्दः जायते ।

  • शिक्षार्थिनः तादृशाणि चित्राणि चित्रयितुं प्रेरयति ।

  • इदं शिक्षार्थिनः चित्राणि अवबोद्धुम् विश्लेषयितुं च साहय्योभवति ।

Question 4:

Which of the following is an example of scaffolding?

निम्न में से पाड़ का उदाहरण कौन-सा है?

  • Association of stimulus – response / उद्दीपन प्रक्रिया का अनबंधन

  • Providing half solved example / आधा हल किया हुआ उदाहरण देना

  • Negative reinforcement / नकारात्मक पुनर्बलन

  • Repeated practice / बारम्बार अभ्यास

Question 5:

निर्देश - निम्नलिखित कव्यांश को पढ़कर पूछे गए प्रश्नों के सही। सबसे उपयुक्त उत्तर वाले विकल्प को चुनिए ।

है कौन विघ्न ऐसा जग में,

टिक सके आदमी के मग में?

खम ठोंक ठेलता है जब नर,

पर्वत के जाते पाँव उखड़ ।

मानव जब जोर लगाता है,

पत्थर पानी बन जाता है।

गुन बड़े एक से एक प्रखर,

हैं छिपे मानवों के भीतर,

मेंहदी में जैसे लाली हो,

वर्तिका बीच उजियाली हो,

बत्ती जो नहीं जलाता है,

रोशनी नहीं वह पाता है।

वीर मनुष्य के सामने समस्त बाधाएँ ?

  • चट्टान बन जाती हैं

  • बढ़कर आती हैं

  • शांत हो जाती हैं

  • प्रखर हो जाती हैं

Question 6:

तंत्रिका संबंधी विकार से हुई संज्ञानात्मक क्षति जिसमें शिक्षार्थी अक्षरों और शब्दों को पढ़ पाने और व्याख्या कर पाने में असमर्थ रहते हैं तथा एकसमान आकृति व ध्वनि से भ्रमित हो जाते हैं, इसे क्या कहा जाएगा ?

  • अधिगम शैली

  • अधिगम भिन्नता

  • अधिगम प्राथमिकता

  • अधिगम विकलांगता

Question 7:

According to Lev Vygotsky, ________ among children.

facilitates cognitive processes

लेव वायगोत्स्की के अनुसार, बच्चों में संज्ञानात्मक प्रक्रियाओं को किसके माध्यम से सुगमता दी जाती है?

  • Negative reinforcement / नकारात्मक पुनर्बलन

  • Genetic disposition / आनुवंशिक विन्यास

  • Competition / प्रतियोगिता

  • Language / भाषा

Question 8:

निर्देश -

अधोलिखितं गद्यांश पठित्वा तदाधारित प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषु उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।

अस्माकं भारतवर्षः अतीव विशालः अस्ति । अत्र बहवः गिरयः सन्ति । ते गिरयः मेघकलापं धृत्वा वृष्टिं सम्पादयन्ति । तेन अनेकाः नद्यः प्रवहन्ति । तासु नदीषु महानदी, गोदावरी, कावेरी, कृष्णा च पूर्वसमुद्रं प्रति  प्रवहन्ति । इतरा: साबरमती, ताप्ती, पश्चिमसमुद्रं प्रति प्रवहन्ति। काश्चन यथा भागीरथी, कालिंदी, गण्डकी कौशिकी च हिमालयशिखरेभ्यः प्रभवन्ति। पुरा सरस्वती अपि पश्चिम समुद्राभिमुखम् एव प्रवहति स्म, परन्तु अद्य अस्याः चिह्नानि एव यत्र तत्र प्रवाहमार्गे प्राप्यन्ते । अन्यासां नदीनां मध्ये भारतस्य मध्यप्रान्ते चर्मण्वती वेत्रवती च नद्यौ प्रसिद्धे स्तः ।

पुराणकालात् आरभ्य सर्वे भारतीयाः नदीनां सम्मानं कुर्वन्ति । क्षेत्रेषु सलिलसेचनेन नद्यपि मातेव भवति । अतएव यानि क्षेत्राणि नदीजलेन प्लावितानि तानि नदीमातृकाणीति प्रसिद्धं यानि च वृष्टिजलेन सिक्तानि तानि देवमातृकाणि इति । वर्षाकालेन वृष्टिपातेन नद्या: जलेन च कृषिक्षेत्राणि प्लावितानि भवन्ति । कृषकाः कृषिकार्यं कृत्वा अन्नोत्पादनं कुर्वन्ति । नदीषु विविधाः मत्स्याः निवसन्ति । येषु प्रदेशेषु अनावृष्टि कारणेन जलाभावात् कृषिः न भवति तत्र शासनाधिकारिणः नद्याः जलं प्रतिरुध्य सेतुं बध्नाति । महाजलाशयान् निर्माय जलसञ्चनं कुर्वन्ति । तेभ्यः जलाशयेभ्यः क्षेत्रेषु जलं वितरन्ति । साम्प्रतं महानगरे नद्याः जलमेव प्रतिगृहं सर्वकारेण: सम्प्रेष्यते ।

नद्यां बन्धं निर्माय तस्मात् विद्युतम् उत्पादयन्ति । एषा जलमूला विद्युत 'हाइड्रोइलेक्ट्रिक पावर' इति नाम्ना प्रसिद्धा। पश्यत, नद्यः देशस्य कीदृशमुपकारं कुर्वन्ति । अतएव जनाः ताः पूजयन्ति । स्वस्वगृहेषु अधुनाऽपि जनाः स्नानसमये सर्वासां नदीनां सान्निध्यं स्नानजलं प्रार्थयन्ते।

यानि कृषिक्षेत्राणि नदीजलेन पूरितानि भवन्ति, ते किं कथ्यन्ते?

  • महाजलाशयाः

  • नदीमातृकाणि

  • प्लावितानि

  • समुद्राः

Question 9:

Thinking of ability as ________ and failure as_________. Motivates the students to work harder by putting in more efforts.

योग्यता को ______ और असफलता को ________का रूप में सोचना छात्रों को अधिक प्रयास करके अधिक मेहनत करने के लिए प्रेरित करता है।

  • Incremental; opportunity to learn / वृद्धिशील; सीखने का अवसर

  • Fixed; humiliating / स्थिर: अपमानजनक

  • Fixed; an opportunity to learn / स्थिर सीखने का अवसर

  • Incremental; humiliating / वृद्धिशील; अपमानजनक

Question 10:

Which of the following is not the objective of games and sports?

निम्नलिखित में से कौन-सा खेल - कूद का लक्ष्य नहीं है ? 

  • Emotional maturity / भावनात्मक परिपक्वता 

  • Winning / जीतना 

  •  Mental alertness / मानसिक सतर्कता 

  • Constructive social abilities संरचनात्मक सामाजिक क्षमताएँ 

✅ BPSC 70वीं RE EXAM DATE. Indian Navy Civilian Recruitment INCET 01/2024 Answer Key Notice Assistant Engineer ke 604 Posts Par Aj Se Kar Sakte h Apply.