CTET Level -1 (16 June 2024)

Question 1:

Directions: Answer the following questions by selecting the most appropriate option.

Language acquisition

• is a technique intended to simulate the environment in which children learn their native language

• refers to the process of learning a native or a second language because of the innate capacity of the human brain

• involves a systematic approach to the analysis and comprehension of grammar as well as to the memorization of vocabulary

• requires the memorisation and use of necessary vocabulary

Question 2:

निर्देश: अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेभ्यः उचितमम् उत्तरं चिनुत । 

राज्ञः भोजस्य राज्ये दुर्मुखः नामकः एक चौर: निवसति स्म । किन्तु अधिकतरं सः चौर्यं कर्त्तुं न पारितवान् । अनेन दुःखी सः प्रतिवेशि- राज्ये प्रवेष्टुं रात्रौ प्रचलितः । मध्ये एकं साध्वाश्रम प्राप्य तत्र एवं स्थितः । साधुः तस्य भव्यं आतिथ्यं कृतवान् । अनेन प्रसन्नः सः चौरः प्रातः  तं प्रणम्य तां विद्यां शिक्षयितुं प्रार्थयत, यया सः भव्यां भोग सामग्री निष्पादितवान् । साधुः तथा प्रतिज्ञातवान् तम् उपदिष्टवान् च " त्वं कम् अपि व्यवसायं कुर्याः, किन्तु असत्यं कदापि न वदे:, न च यस्य अन्नं भक्षयेः तं हानिं प्रापयेः । " 

चौरः तथा स्वीकृत्य राज्ञः भोजस्य एव प्रासादे चौर्यं कर्त्तुं ततः परावृत्तः । अर्द्धरात्रौ सः सामन्त-वेशं धृत्वा राज- प्रासादं प्रविष्टः । प्रहरिणा पृष्टः सः आत्मानं चौरम्  एव पर्यचाययत् । किन्तु प्रहरी तथा न विश्वस्य तं प्रवेशात् नैव निवारितवान् । निर्बाधं चौर: भोजस्य शयन कक्षे प्रविष्टः । तदा भोजः नगरी  सुरक्षा-व्यवस्थां द्रष्टुं निर्गतः आसीत् चौरः सर्वां स्वाभीष्टां सामग्रीं सङ्कलितां कृत्वा चलितुम् एव उद्यतः अभवत् यत् तत्र एकस्मिन् पात्रे रक्षिते मिष्टान्ने तस्य दृष्टिः न्यपतत् । सः तद् भक्षितवान् । भक्षणोत्तर तस्य स्मृतौ साधोः वाक्यम् आयातं यत् - ‘यस्य अन्नं भक्षयेः तं हानिं न प्रापयेः । ' चौरः सर्वां सामग्रीं तत्र एव परित्यज्य रिक्त - हस्तः ततः निर्गतः । पश्चात् परावृत्तः भोजः कक्षे इदं दुर्दृश्यं दृष्टवान्, तदा प्रातः ‘दुर्मुखस्य एव इदं कृत्यं स्यात्' इति अनुमाय तम् आहूतवान् । राज्ञा पृष्टः च सः सर्वं सत्यम् अकथयत्। अनेन सन्तुष्टः राजा तं भूरि भूरि प्रशंसितवान् स्वकीये रक्षा विभागे च नियुक्तवान् । इदानीं दुर्मुखः अपि सुमुखः भूत्वा चौर्य-कर्म पर्यत्यजत् इति । 

दुर्मुखः कस्य राज्ये निवसति स्म ? 

• भोजस्य 

•  कृष्णस्य 

• रामस्य 

• गोपालस्य

Question 3:

Look at the following units of measuring length:

निम्नलिखित लम्बाई मापने की इकाइयों को दखिए :

Km, mm, m, cm, dm

If we arrange them in ascending order, which unit will be at fourth place?

यदि इन्हें बढ़ते हुए क्रम में लगाया जाए, तो चौथे स्थान पर कौन-सी इकाई होगी?

• m

• dm

• cm

• mm

Question 4:

Which rule of multiplication did the student use to solve this question?

इस प्रश्न को हल करने के लिए छात्र ने गुणन के किस नियम का प्रयोग किया?

• पुनरावृत्त योग / Repeated addition

• साहचर्य सिद्धांत / Associative principle

• वितरण सिद्धांत / Distributive principle

• प्रतिलोम गुणन सिद्धांत / Inverse multiplication principle

Question 5:

भाषायाः अध्ययनः किं कथ्यते ? 

• भाषायाः व्याकरणम् 

• भाषा-प्रक्रिया 

• भाषा - तन्त्रम्

• भाषा-विज्ञानः 

Question 6:

निर्देश: अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेभ्यः उचितमम् उत्तरं चिनुत । 
राज्ञः भोजस्य राज्ये दुर्मुखः नामकः एक चौर: निवसति स्म । किन्तु अधिकतरं सः चौर्यं कर्त्तुं न पारितवान् । अनेन दुःखी सः प्रतिवेशि- राज्ये प्रवेष्टुं रात्रौ प्रचलितः । मध्ये एकं साध्वाश्रम प्राप्य तत्र एवं स्थितः । साधुः तस्य भव्यं आतिथ्यं कृतवान् । अनेन प्रसन्नः सः चौरः प्रातः  तं प्रणम्य तां विद्यां शिक्षयितुं प्रार्थयत, यया सः भव्यां भोग सामग्री निष्पादितवान् । साधुः तथा प्रतिज्ञातवान् तम् उपदिष्टवान् च " त्वं कम् अपि व्यवसायं कुर्याः, किन्तु असत्यं कदापि न वदे:, न च यस्य अन्नं भक्षयेः तं हानिं प्रापयेः । " 
चौरः तथा स्वीकृत्य राज्ञः भोजस्य एव प्रासादे चौर्यं कर्त्तुं ततः परावृत्तः । अर्द्धरात्रौ सः सामन्त-वेशं धृत्वा राज- प्रासादं प्रविष्टः । प्रहरिणा पृष्टः सः आत्मानं चौरम् एव पर्यचाययत् । किन्तु प्रहरी तथा न विश्वस्य तं प्रवेशात् नैव निवारितवान् । निर्बाधं चौर: भोजस्य शयन कक्षे प्रविष्टः । तदा भोजः नगरी  सुरक्षा-व्यवस्थां द्रष्टुं निर्गतः आसीत् चौरः सर्वां स्वाभीष्टां सामग्रीं सङ्कलितां कृत्वा चलितुम् एव उद्यतः अभवत् यत् तत्र एकस्मिन् पात्रे रक्षिते मिष्टान्ने तस्य दृष्टिः न्यपतत् । सः तद् भक्षितवान् । भक्षणोत्तर तस्य स्मृतौ साधोः वाक्यम् आयातं यत् - ‘यस्य अन्नं भक्षयेः तं हानिं न प्रापयेः । ' चौरः सर्वां सामग्रीं तत्र एव परित्यज्य रिक्त - हस्तः ततः निर्गतः । पश्चात् परावृत्तः भोजः कक्षे इदं दुर्दृश्यं दृष्टवान्, तदा प्रातः ‘दुर्मुखस्य एव इदं कृत्यं स्यात्' इति अनुमाय तम् आहूतवान् । राज्ञा पृष्टः च सः सर्वं सत्यम् अकथयत्। अनेन सन्तुष्टः राजा तं भूरि भूरि प्रशंसितवान् स्वकीये रक्षा विभागे च नियुक्तवान् । इदानीं दुर्मुखः अपि सुमुखः भूत्वा चौर्य-कर्म पर्यत्यजत् इति ।

दुर्मुखः कथं वेषं धृत्वा राजप्रसादे प्रविष्टः ? 

• सामन्त-वेशम् 

• दस्यु-वेशम् 

• नृप-वेशम् 

• कृषक-वेशम् 

Question 7:

अधोलिखितेषु कस्य भाषावैकल्यस्यसम्बन्धः सम्प्रेषणकौशलैः, अवबोधसामथ्र्यः सह अस्ति ? 

• डिस्प्रैक्सिया (Duyspraxia)

• डिस्टोपिया (Dystopia) 

• डिस्फ़ेजिया (Dysphasia) 

• डिसार्थरिया (Dysarthria) 

Question 8:

To assess socio-personal qualities of children engaged in learning of EVS through group work, the most appropriate tool will be

समूह कार्य द्वारा ई.वी.एस. पढ़ने के अधिगम में व्यस्त बच्चों के सामाजिक व्यक्तिगत गुणों का आकलन करने के लिए, सर्वाधिक उपयुक्त उपकरण होगा।

• Assignments / नियत कार्य

• Rating Scales / श्रेणी मापनी (रेटिंग स्केल)

• Paper-and-Pencil Test / पेपर-पेंसिल परीक्षण

• Oral Questions / मौखिक प्रश्न

Question 9:

In Computer Audio Instruction [CAI], the 'simulation mode' is where learners

• receive bits of information followed by questions with immediate feedback

• experience real life systems and phenomena.

• get problems which are solved by a process of trial and error

• a series of exercises with repetition practice.

Question 10:

Ramesh gives a project to his students to collect information on different dishes prepared during different festivals in various parts of the country and display it is the classroom. The objective of this activity to

रमेश अपने विद्यार्थियों को देश के विभित्र हिस्सों में विभित्र त्योहारों के दौरान तैयार किए गए विभिन्न व्यंजनों की जानकारी एकत्र करने और कक्षा में प्रदर्शित करने के लिए एक परियोजना देता है। इस गतिविधि का उद्देश्य है।

• sensitize students about diversity of culture in our country. / हमारे देश में संस्कृति की विविधता के बारे में छात्रों को संवेदनशील बनाना।

• motivate students to try different dishes. / छात्रों को विभिन्न व्यंजन आजमाने के लिए प्रेरित करना।

• know about which food is the most popular food in our country. / देश में सबसे लोकप्रिय भोजन के बारे में जानना।

• make a record of different dishes cooked in different parts of the country / देश के विभिन्न हिस्सों में पकाए जाने वाले व्यंजनों का रिकार्ड बनाना।