CTET Level -1 (16 June 2024)

Question 1:

Which rule of multiplication did the student use to solve this question?

इस प्रश्न को हल करने के लिए छात्र ने गुणन के किस नियम का प्रयोग किया?

• साहचर्य सिद्धांत / Associative principle

• पुनरावृत्त योग / Repeated addition

• वितरण सिद्धांत / Distributive principle

• प्रतिलोम गुणन सिद्धांत / Inverse multiplication principle

Question 2:

'सम्मिश्रित-अधिगमः ' 

• प्रथमभाषामधिकृत्य वस्तुविषयाणां अधिगमः । 

• शिक्षणस्य पारम्परिक उपागमेन सह अन्तर्जालाधारित नवोपागमस्य संयोजनम् । 

• सम्मिश्रित पद्धतेः शिक्षणे सम्प्रेषणात्मक भाषायाः च संयोजनम् । 

• भाषा - शिक्षणाय द्वयोः एप्प' इति यन्त्रयोः संयोजनम् । 

Question 3:

एकस्यां कथावाचन-कक्षायां शिक्षकः कथापात्राणां अनुकृतिं विधातुं भाव-भंगिमाः शारीरिक- मुद्राः च प्रयुङ्क्ते । सा स्वछात्रान् एतेषां अनुवर्तनं कर्तुं निर्दिशति । अत्र भाषाशिक्षणाय शिक्षिकया का पद्धतिः प्रयोज्या ?

• सौन्दर्यमूलक (Aesthetic) 

• अङ्ग-सञ्चरणमूलकः (Kinesthetic)

• दृश्यमूलकः (Visual) 

• श्रवणमूलकः (Auditory) 

Question 4:

As per Jean Piaget, children's thinking is _______that of adults. 

जीन पियाजे के अनुसार, बच्चों की सोच वयस्कों _______होती है। 

• Superior than / से बेहतर 

• Qualitatively different from / से गुणात्मक रूप से भिन्न

• Inferior than / से कम 

• Quantitively different from / से मात्रात्मक रूप से भिन्न

Question 5:

In Lev Vygotsky's theory the idea of scaffolding means that:

लेव वायगोत्सकी के सिद्धान्तों के अनुसार 'पाड़' के क्या मायने हैं? 

• the adults do not offer any support to the child./वयस्कों का बच्चों को किसी प्रकार की मदद न देना । 

• the adults provide a variety of rewards to children./वयस्कों का बच्चों को विभिन्न प्रकार के ईनाम देना

• the adults vary the amount and nature of assistance./वयस्कों का मदद की प्रकार व मात्रा में बदलाव करना। 

• the adults reduce the complexity of the task and make it very easy. / वयस्कों का कार्य की जटिलता को कम करके उन्हें बेहद सरल बनाना । 

Question 6:

Which of the following factors influences learning? 

निम्नलिखित में से कौन सा कारक सीखने को प्रभावित करता है? 

(A) Socio- cultural context of the student / छात्र का सामाजिक- सांस्कृतिक संदर्भ 

(B) Age of the student / छात्र की आयु 

(C) Pedagogical strategies to teach a concept / एक अवधारणा को पढ़ाने के लिए शैक्षणिक रणनीतियाँ 

(D) Teacher's beliefs about the student's ability / छात्र की क्षमता के बारे में शिक्षक का विश्वास 

• (A), (B), (C) 

• (A), (C) 

• (B); (C) 

• (A), (B), (C), (D) 

Question 7:

निम्नलिखित काव्यांश को पढ़कर पृछ गए प्रश्नों के सही / सबसे उपयुक्त उत्तर वाले विकल्प को चुनिए। 
अब रजत स्वर्ण मंजरियों से 
लद गई आम्र तरु की डाली । 
झर रहे ढाक पीपल के दल, 
हो उठी कोकिला मतवाली। 
महके कटहल, मुकुलित जामुन 
जंगल में झरबेरी झूली। 
फूले आडू, नीबू, दाड़िम, 
आलू, गोभी, बैंगन, मूली ।

'दाड़िम' का अर्थ है 

• अनार 

•  नाशपती 

• अनाज

• शकरकंद 

Question 8:

An architect designing a city and an artist working on an intricate drawing would require high: 

एक शहर को डिजाइन करने वाले एक वास्तुकार और एक जटिल चित्र पर काम करने वाले कलाकार में कौन सी बुद्धि अधिक होने की सम्भावना है?

• Linguistic intelligence / भाषाई बुद्धि

• Spatial intelligence / स्थानिक बुद्धि

• Intrapersonal intelligence/ अंतःर्वैयक्तिक बौद्धधिकता 

• Musical intelligence / संगीतमय बुद्धि

Question 9:

To assess socio-personal qualities of children engaged in learning of EVS through group work, the most appropriate tool will be

समूह कार्य द्वारा ई.वी.एस. पढ़ने के अधिगम में व्यस्त बच्चों के सामाजिक व्यक्तिगत गुणों का आकलन करने के लिए, सर्वाधिक उपयुक्त उपकरण होगा।

• Rating Scales / श्रेणी मापनी (रेटिंग स्केल)

• Paper-and-Pencil Test / पेपर-पेंसिल परीक्षण

• Oral Questions / मौखिक प्रश्न

• Assignments / नियत कार्य

Question 10:

निर्देश: अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेभ्यः उचितमम् उत्तरं चिनुत । 

राज्ञः भोजस्य राज्ये दुर्मुखः नामकः एक चौर: निवसति स्म । किन्तु अधिकतरं सः चौर्यं कर्त्तुं न पारितवान् । अनेन दुःखी सः प्रतिवेशि- राज्ये प्रवेष्टुं रात्रौ प्रचलितः । मध्ये एकं साध्वाश्रम प्राप्य तत्र एवं स्थितः । साधुः तस्य भव्यं आतिथ्यं कृतवान् । अनेन प्रसन्नः सः चौरः प्रातः  तं प्रणम्य तां विद्यां शिक्षयितुं प्रार्थयत, यया सः भव्यां भोग सामग्री निष्पादितवान् । साधुः तथा प्रतिज्ञातवान् तम् उपदिष्टवान् च " त्वं कम् अपि व्यवसायं कुर्याः, किन्तु असत्यं कदापि न वदे:, न च यस्य अन्नं भक्षयेः तं हानिं प्रापयेः । " 

चौरः तथा स्वीकृत्य राज्ञः भोजस्य एव प्रासादे चौर्यं कर्त्तुं ततः परावृत्तः । अर्द्धरात्रौ सः सामन्त-वेशं धृत्वा राज- प्रासादं प्रविष्टः । प्रहरिणा पृष्टः सः आत्मानं चौरम्  एव पर्यचाययत् । किन्तु प्रहरी तथा न विश्वस्य तं प्रवेशात् नैव निवारितवान् । निर्बाधं चौर: भोजस्य शयन कक्षे प्रविष्टः । तदा भोजः नगरी  सुरक्षा-व्यवस्थां द्रष्टुं निर्गतः आसीत् चौरः सर्वां स्वाभीष्टां सामग्रीं सङ्कलितां कृत्वा चलितुम् एव उद्यतः अभवत् यत् तत्र एकस्मिन् पात्रे रक्षिते मिष्टान्ने तस्य दृष्टिः न्यपतत् । सः तद् भक्षितवान् । भक्षणोत्तर तस्य स्मृतौ साधोः वाक्यम् आयातं यत् - ‘यस्य अन्नं भक्षयेः तं हानिं न प्रापयेः । ' चौरः सर्वां सामग्रीं तत्र एव परित्यज्य रिक्त - हस्तः ततः निर्गतः । पश्चात् परावृत्तः भोजः कक्षे इदं दुर्दृश्यं दृष्टवान्, तदा प्रातः ‘दुर्मुखस्य एव इदं कृत्यं स्यात्' इति अनुमाय तम् आहूतवान् । राज्ञा पृष्टः च सः सर्वं सत्यम् अकथयत्। अनेन सन्तुष्टः राजा तं भूरि भूरि प्रशंसितवान् स्वकीये रक्षा विभागे च नियुक्तवान् । इदानीं दुर्मुखः अपि सुमुखः भूत्वा चौर्य-कर्म पर्यत्यजत् इति । 

दुर्मुखः कस्य राज्ये निवसति स्म ? 

• भोजस्य 

• गोपालस्य

• रामस्य 

•  कृष्णस्य