CTET Level -2 (23 June 2024)

Question 1:

• A

• C

• D

• B

Question 2:

सक्षमतापरीक्षा निम्नलिखितं मूल्याङ्कितं करोति-

• छात्रैः प्राप्तं भाषास्तरम्

• बहुसंवेदनात्मकान् (multisensory) शिक्षण-अनुभवान्

• छात्रान् अध्यापितां भाषाम्

• दैनिकवार्तालापस्य भाषाम्

Question 3:

In a constructivist classroom, _________is central to learning. 

एक रचनावादी कक्षाकक्ष में ______ सीखने का केन्द्र है।

• Rote Memorization / रटकर स्मरण करना

• Drill and Practice / वेधन व अभ्यास 

• Conditioning / अनुबंधन 

• Meaning - making/अर्थ बनाना 

Question 4:

To cater to students from disadvantaged backgrounds teachers should practise

वंचित पृष्ठभूमि के छात्रों का समायोजन करने के लिए शिक्षकों को किसका पालन करना चाहिए? 

• Standardized curriculum /मानकीकृत पाठ्यक्रम

• Social marginalization/सामाजिक हाशिकरण

• Social exclusion / सामाजिक बहिष्कार

• Differentiated instruction / विभेदित निर्देश 

Question 5:

निर्देशः - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां (प्रश्नस‌ङ्ख्या विकल्पात्मकोत्तरेषु उचिततमम् उत्तरं चिनुत।
पुरा एकस्मिन् वृक्षे एका चटका प्रतिवसति स्म। कालेन तस्याः सन्ततिः जाता। एकदा कश्चित् प्रमत्तः गजः तस्य वृक्षस्य अधः आगत्य तस्य शाखां शुण्डेन अत्रोटयत्। चटकायाः नीडं भुवि अपतत्। तेन अण्डानि विशीर्णानि। अथ सा चटका व्यलपत्। तस्याः विलापं श्रुत्वा 'भद्रे, किमर्थ काष्ठकूटः नाम खगः दुःखेन ताम् अपृच्छत् विलपसि ?' इति ।
चटकावदत् 'दुष्टनैकेन गजेन मम सन्ततिः नाशिता। तस्य गजस्य वधेनैव मम दुःखम् अपसरेत्। ततः काष्ठकूटः तां बीणारवा- नाम्न्याः मक्षिकायाः समीपम् अनयत्। तयोः वार्ता श्रुत्वा मक्षिकावदत् 'ममापि मित्रं मण्डूकः मेघनादः अस्ति। शीघ्र तमुपेत्य यथोचितं करिष्यामः'। तदानीं तौ मक्षिकया सह गत्वा मेघनादस्य पुरः सर्वं वृत्तान्तं न्यवेदयताम्।
मेघनादः अवदत् - 'यथाहं कथयामि तथा कुरुतम्। मक्षिके ! प्रथमं त्वं मध्याह्ने तस्य गजस्य कर्णे शब्दं कुरु, येन सः नयने निमील्य नयने स्फोटयिष्यति। एवं सः स्थास्यति । तदा काष्ठकूटः चञ्च्वा तस्य गजः अन्धः भविष्यति। तृषार्तः सः जलाशयं गमिष्यति। मार्गे महान् गर्त्ततः अस्ति। तस्य अन्तिके अहं स्थास्यामि शब्दं च करिष्यामि। मम शब्देन तं गतं जलाशयं मत्वा सः तस्मिन्नेव गर्ते पतिष्यति मरिष्यति च।'
अथ तथाकृते सः गज मध्याह्ने मण्डूकस्य शब्दम् अनुसृत्य महतः गर्तस्य अन्तः पतितः मृतः च। तथा चोक्तम्-

काष्ठकूटः चटकां कस्य समीपम् अनयत्।

• मक्षिकायाः समीपम्

• मण्डूकस्य समीपम्

• जलाशयस्य समीपम्

• गजस्य समीपम्

Question 6:

A seventh grade social science teacher took her students for a visit to a village Panchayat office. What are the benefits of using this pedagogical - strategy ?

एक सातवीं कक्षा की सामाजिक विज्ञान अध्यापिका अपने विद्यार्थियों को ग्राम पंचायत के दफ्तर के दौरे पर ले जाती हैं। इस शिक्षण विधि के क्या फायदे हैं ? 

(A) Furnishes first hand information about the topic. / विषय के बारे में प्रत्यक्ष जानकारी / जुटाना । 

(B) Effective means of supplementing topic. / विषय के बारे में अतिरिक्त जानकारी देने का प्रभावी तरीका। 

(C) Links school life with the life of the community. / स्कूली जीवन का समुदायिक जीवन से संपर्क स्थापित करना । 

(D) Provides a framework to record events and developments. /घटनाओं और घटनाक्रम को दर्ज करने की रूपरेखा प्रदान करना । 

Select the most appropriate option. उचित विकल्प चुनिए : 

• (A), (B) and (D)/(A), (B) और (D)

• (A), (C) and (D) / (A), (C) और (D)

• Only (A) / केवल (A) 

• (A), (B) and (C) / (A), (B) और (C) 

Question 7:

Which of the following is not a characteristic of portfolio as a means to assessment in mathematics?

निम्नलिखित में से कौन-सा गणित में आकलन के एक साधन रूप में पोर्टफोलियो का अभिलक्षण नहीं है?

• It shows the work done by the student in a given time period / यह विद्यार्थी का एक दी गई समय अवधि में किया गया कार्य प्रदर्शित करता है।

• It is a part of formative assessment/यह रचनात्मक मूल्यांकन का एक भाग है।

• It is group focussed and quantities the learning outcomes/ यह समूह - केन्द्रित समूह-केन्द्रित है और अधिगम निष्कर्षो का मात्रात्मक करता है।

• It provides opportunities for reflective self evaluation /यह विचारशील स्व-मूल्यांकन के अवसर प्रदान करता है।

Question 8:

Aarav insists on sitting too close to the blackboard, and holds the book very close to his eyes while reading. What should a teacher do for Aarav in such a case ?

आरव ब्लैकबोर्ड के बहुत नजदीक बैठने पर जोर देता है और पढ़ते समय किताब को अपनी आँखों के बहुत पास रखता है। ऐसी स्थिति में एक शिक्षक को क्या करना चाहिए? 

• Send report card with poor scores to parents. / बेकार अंक वाले रिपोर्ट कार्ड को उसके माता-पिता के पास भेज देना चाहिए। 

• Send Aarav to special school for visually impaired. /आरव को दृष्टिबाधित विद्यार्थियों के लिए विशिष्ट स्कूल मे भेज देना चाहिए। 

• Punish Aarav for his behaviour. / आरव को इस व्यवहार पर कड़ी सजा देनी चाहिए। 

• Seek professional support to check for low vision. / आरव की आँखों की जाँच के लिए पेशेवर विशेषज्ञ की सलाह लेनी चाहिए। 

Question 9:

निर्देशः - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां (प्रश्नस‌ङ्ख्या विकल्पात्मकोत्तरेषु उचिततमम् उत्तरं चिनुत।
पुरा एकस्मिन् वृक्षे एका चटका प्रतिवसति स्म। कालेन तस्याः सन्ततिः जाता। एकदा कश्चित् प्रमत्तः गजः तस्य वृक्षस्य अधः आगत्य तस्य शाखां शुण्डेन अत्रोटयत्। चटकायाः नीडं भुवि अपतत्। तेन अण्डानि विशीर्णानि। अथ सा चटका व्यलपत्। तस्याः विलापं श्रुत्वा 'भद्रे, किमर्थ काष्ठकूटः नाम खगः दुःखेन ताम् अपृच्छत् विलपसि ?' इति ।
चटकावदत् 'दुष्टनैकेन गजेन मम सन्ततिः नाशिता। तस्य गजस्य वधेनैव मम दुःखम् अपसरेत्। ततः काष्ठकूटः तां बीणारवा- नाम्न्याः मक्षिकायाः समीपम् अनयत्। तयोः वार्ता श्रुत्वा मक्षिकावदत् 'ममापि मित्रं मण्डूकः मेघनादः अस्ति। शीघ्र तमुपेत्य यथोचितं करिष्यामः'। तदानीं तौ मक्षिकया सह गत्वा मेघनादस्य पुरः सर्वं वृत्तान्तं न्यवेदयताम्।
मेघनादः अवदत् - 'यथाहं कथयामि तथा कुरुतम्। मक्षिके ! प्रथमं त्वं मध्याह्ने तस्य गजस्य कर्णे शब्दं कुरु, येन सः नयने निमील्य नयने स्फोटयिष्यति। एवं सः स्थास्यति । तदा काष्ठकूटः चञ्च्वा तस्य गजः अन्धः भविष्यति। तृषार्तः सः जलाशयं गमिष्यति। मार्गे महान् गर्त्ततः अस्ति। तस्य अन्तिके अहं स्थास्यामि शब्दं च करिष्यामि। मम शब्देन तं गतं जलाशयं मत्वा सः तस्मिन्नेव गर्ते पतिष्यति मरिष्यति च।'
अथ तथाकृते सः गज मध्याह्ने मण्डूकस्य शब्दम् अनुसृत्य महतः गर्तस्य अन्तः पतितः मृतः च। तथा चोक्तम्-

• c

• b

• d

• a

Question 10:

Which of the following is not an effective strategy to accommodate diversity in a classroom? 

कक्षा में विविधता को समायोजित करने के लिए निम्नलिखित में से कौन एक प्रभावी रणनीति नहीं है? 

• Providing a variety of examples that are meaningful to all students /ऐसे विविध उदाहरण प्रदान करना जो सभी विद्यार्थियों के लिए अर्थपूर्ण हो 

• Adapting pedagogy as per the students different backgrounds /छात्रों की विभिन्न पृष्ठभूमियों के अनुरूप शिक्षाशास्त्र 

• Using a standard set of instructions and ignoring the background of learners / निर्देशों के मानक सेट का उपयोग करना और शिक्षार्थियों की पृष्ठभूमि को अनदेखा करना 

   

• Finding out the student's social and cultural context of the students /सामाजिक और सांस्कृतिक संदर्भ का पता लगाना