CTET Level -2 (30 June 2024)

Question 1:

एतद् ज्ञातुं यत् छात्राः वर्णनात्मककौशलम् अवगच्छन्ति न वा, छात्राः एतत्कर्तुं निर्देष्टव्याः-

वर्णनात्मकशब्दानां प्रयोगे त्रुटीः संशोधयेयुः ।
कस्याः अपि विचित्रघटनायाः अन्यैः सहभागिनः भवेयुः ।
पाठे क्रियारूपाणि, विशेषणरूपाणि च गोलबद्धानि कुर्वन्तु ।
कथापठनं कुर्वन्तु तथा अर्थबोध सम्बन्धितान् प्रश्नान् उत्तरेयुः ।

Question 2:

पठनम् अस्ति

अक्षराणां पदेषु कूटानुवादः
अर्थ-निर्माणम्
पदानाम् उच्चारणम्
अक्षराणां ध्वनिषु कुटानुवादः

Question 3:

कस्याश्चित् शिक्षिकायाः कक्षायां छात्राणां मातृभाषा: विभिन्नाः सन्ति । सा प्रत्येकं छात्रं स्व भाषया परस्परम् अभिवादयिंतु निर्दिशति प्रतिदिनं छात्राः विभिन्न भाषाणां शब्दैः सह परिचयार्थं प्रयत्नशीलाः भवन्ति । एवं शिक्षिका साधनरूपेण अधोलिखितेषु कतमम् आश्रयति ।

योजनारूपेण विभिन्नता
भाषैक्यवादः
बहुभाषिकता
संसाधनरूपेण बहुभाषावादः

Question 4:

कश्चिद् अध्यापकः स्वछात्रान् पाठ्यं तूष्णीं पठितुं कथयति। अध्यापकरूपेण स छात्रान् निर्दिशेत् –

पाठ्ये प्रयुक्ताः व्याकरणनियमाः रेखाक्तिव्या तथा तेषु विशेषं ध्यानं दातव्यम् ।
यदि ते कमपि शब्दं कठिनम् अनुभवन्ति, तदा ते अध्यापकं अगच्छन्तु।
प्रकरणानुसारं नवीनशब्दानां अर्थाः निष्कृष्टव्या तथा अर्थावबोधेन सह पठितव्याः ।
यदि ते पाठ्यस्य अर्थबोधं कर्तुं न शक्नुवन्ति तदापि पाठ्यं निर्दिष्टकाले पठितव्यम् ।

Question 5:

कश्चिद् बालकः स्वपित्रा सह आपणं गच्छति । तस्य पिता गच्छन् मार्गचिह्मनि आपणचिह्मनि च दर्शयति, पठति च। अनेन तस्य निम्नलिखितस्य विकासे सहायता भविष्यति .

ध्वनिग्राम (phonemic) परिचये
चिह्न (sign) भाषापरिचये
शिष्टाचार - परिचये
मुद्रणपरिचये

Question 6:

सम्भाषणाभ्यासमधिकृत्य काजलस्य पाठः किञ्चित् असम्यक्जातः । अधस्तनेषु चिह्नयतु तया किं करणीयम्

तया चरित्र अभिनयाः विस्तेरण व्याख्यायते ।
सा छात्रान् युगबद्धा भूत्वा उपवेष्टुं कथयति ।
चरित्र अभिनयाभ्यासे सा निर्देशयन्त्रं वितरति ।
एकस्थाने वर्तमाना सा कक्षया उपस्थापयितायाः समस्यायाः समाधानं करोति ।

Question 7:

षष्ठ-कक्षायाः शिक्षिका सम्भाषणे लेखने च विद्यमाना: त्रुटि: छात्रान् दर्शयति। तथापि तैः कृताः त्रुटयः सा न ज्ञापयति । सा किं करोति ?

सा त्रुटीः संशोधयति ।
सा उपचारत्मिकां कक्षां संचालयति ।
सा व्याकरणकक्षां संचालयति ।
सा प्रतिपुष्टीः प्रददाति ।

Question 8:

कक्षासंसाधनरूपे निम्नलिखितेषु बहुभाषीयता किम् अस्ति?

बालकानां विविधाः भाषाकक्षायां न सान्ते नैव च प्रयोज्यन्ते ।
भाषिकाः सांस्कृतिकाश्च विविधताः मानकस्तरात् दूरीभवन्ति ।
छात्राः विद्यालयीशिक्षां मातृभाषायां प्रारभन्ते तथा यदा ते प्रोन्नतिं कुर्वन्ति तदा ते अधिकाः भाषाः योजयन्ति ।
यतः छात्राः विभिन्नाभिः भाषाभिः सह विद्यालयम् आगच्छन्ति । अतः छात्राः प्रथमकक्षातः आंग्लभाषायां पाठ्यन्ते ।

Question 9:

कश्चिद् अध्यापकः छात्रान् शीघ्रतया पाठ्यविषयम् अवलोकयितुम् कथयति यत् लेखं शीर्षकं दीयेत् । तस्य ध्यानं कस्यां पठनपद्धत्यां केन्द्रितम् अस्ति ?

विहंगावलोकनम्
सम्बन्ध-स्थापनम्
परिवीक्षणम्
तुलनायाम्

Question 10:

अध्यापकेन वीक्षितम् यत् अङ्किता शुद्धव्याकरणसम्मतानि वाक्यानि लेखितुं न समर्था । परन्तु यदा अध्यापकः तस्याः कार्ये सहायतां करोति तदा सा तानि लिखति । इयं सहायता कथ्यते-