Ctet July 2024 Mini Mock Sanskrit Pedagogy (30 May 2024)

Question 1:

अधोलिखितेषु कः छात्राणां मध्ये पठनविकासस्य एकः उद्देश्यः न अस्ति?

पाठस्य निष्कूटनम्
पाठस्य अर्थनिर्माणम्
पाठात् निष्कर्षग्रहणम्
कस्यापि जनस्य पूर्वज्ञानेन सह पाठस्य सम्बन्धः

Question 2:

गौरवाय रस्किन बोंडस्य लघुकथाः रोचन्ते । यथावसरं स ताः पठति । ईदृशं पठनं किम् कथ्यते ?

विहंगम दृष्टिपातः
गहनावलोकनम् (Scanning)
विस्तृतम् अध्ययनम्
सघन अध्ययनम्

Question 3:

“विद्यालयीयां शिक्षायां बहुभाषीयता एकं संसाधनम् अस्ति । अस्य कथनस्य कोऽर्थः?

यथासम्भवं अधिकाधिकभाषाः शिक्षितुम्
शिक्षानीतौ नम्यताग्रहणम्
कक्षायां एतां पाठनविधिरूपेण ग्रहणम्
छात्राणां भाषाणां कक्षायां प्रयोगः

Question 4:

शिक्षायां 'मातृभाषा-आधारिता बहुभाषीयता' इत्यस्य कोऽर्थः?

छात्राः विद्यालये शिक्षां स्वमातृभाषायां प्रारभन्ते । यथा यथा ते प्रगतिं कुर्वन्ति, अन्याः भाषाः योजयन्ति ।
छात्राः मातृभाषां एकस्याः भाषायाः रूपे शिक्षन्ते तथा विद्यालये यथा यथा अग्रे प्रगतिं कुर्वन्ति, आंग्लमाध्यमेन पठितुं प्रारभन्ते ।
छात्राः प्रथमकक्षायाः आंग्लभाषां पठितुं प्रारभन्ते, तथा विद्यालयस्य माध्यमिक स्तरात् आंग्लभाषां माध्यमरूपेण गृह्णन्ति ।
छात्राः सर्वान् विषयान् मातृभाषायां शिक्षन्ते आंग्लमाध्यमं प्रति अग्रे सरन्ति।

Question 5:

एका द्वितीय श्रेण्याः शिक्षिका स्वअध्यापन अध्ययनप्रक्रमें स्वछात्रान् आकलयितुं इच्छति। छात्राणाम् अवबोधस्य आकलनार्थं अधोलिखितेषु का उपयुक्ता पद्धतिः भवेत् ?

अवधिपरीक्षा योगात्मकपरीक्षा च
प्रति सोमवासरे नियमितरूपेण इकाई परीक्षा
बहुमुखीक्रियाकलापेषु छात्राणां निरीक्षणम्
दैनिकगतिविधीनाम् अनुवर्तनम् न तु काचित् परीक्षा

Question 6:

पञ्चमकक्षायाः एका शिक्षिका पश्यति यत् तस्याः कक्षायाः छात्राः

तया पाठ्यमानया द्वितीयभाषया सह स्वभाषायाः शब्दानां वाक्यानां च प्रयोगं कुर्वन्ति। एतत् कथ्यते -

नवपीढीछात्राः
भाषा सञ्चरणम् (Language transmission)
सामाजिकभाषिकः व्यवहारः (Socio-linguistic behaviour)
कूटपरिवर्तनं कूटसम्मिश्रणं च (Code switching and code mixing)

Question 7:

एका शिक्षिका चतुर्थश्रेण्याः छात्रान् एकां कवितां "अस्माकम् उत्सवाः" इति पाठयति । कवितापाठानन्तरं कविताकक्षायाम् अधोलिखितेषु कस्मिन् विषये चर्चा न करणीया ?

कवितायां व्याकरणात्मकाः विषयाः (Grammatical items)
कवितायाः अन्त्यसमाः शब्दाः (Rhyming words)
कवितायाः प्रसङ्गस्य सन्दर्भः (Reference to context)
कवितायाः भावाः विषयः च (Ideas and themes)

Question 8:

एका शिक्षिका स्वीकृतसहायकपुस्तकात् (Prescribed supplementary reader) एकां लघुकथां अथवा अन्यानि आख्यानानि पठितुं छात्रान् प्रेरयति। सहायकपुस्तकात् पठनाय छात्राणाम् उत्साहवर्धनस्य कः प्रमुखः उद्देश्यः अस्ति?

शैक्षणिककौशलस्य संवर्धनम्
मौखिक अध्ययनकौशलस्य विकासः
गहनपठनस्य विकासः
सविस्तरपठनस्य विकासः

Question 9:

एका अध्यापिका छात्राणाम् उत्तराणि तेषां मातृ भाषायां स्वीकरोति । सा लक्ष्यभाषायाः अध्यापनप्रक्रमे छात्राणां भाषां अवबोधयितुं प्रयतते । सा मन्यते यत्

प्रत्येकः छात्रः समानगत्या अधिगमिष्यति ।
अनेन छात्राः कक्षायां शान्ताः भविष्यन्ति ।
छात्रस्य भाषा दुर्बोध्या अतएव उपेक्षणीया ।
अनेन विधिना सा कक्षायां बहुभाषिकतां संवर्धयितुं शक्नोति ।

Question 10:

भाषाशिक्षणं वर्धयेत् यदि

अध्यापकः कक्षायां वास्तविकजीवनपरिस्थितिं उपस्थापयति यस्यां छात्राः परस्परसम्वादः कुर्युः।
छात्राणां प्रगतिं परीक्षितुं अध्यापकः साप्ताहिकपत्रलेखनीपरीक्षाम् (Paper- Pencil tests) आयोजयति ।
अध्यापकेन अधिकतमसंख्यायाम् अध्यापनसामग्री प्रयुज्यते ।
अध्यापकः छात्रेभ्यः कण्ठस्थीकरणार्थं सम्वादान् यच्छति तान् च अधिकृत्य अभिनयं कर्तुं कथयति ।