Ctet July 2024 mini mock Sanskrit pedagogy (30 May 2024)

Question 1:

एका अध्यापिका छात्राणाम् उत्तराणि तेषां मातृ भाषायां स्वीकरोति । सा लक्ष्यभाषायाः अध्यापनप्रक्रमे छात्राणां भाषां अवबोधयितुं प्रयतते । सा मन्यते यत्

• अनेन छात्राः कक्षायां शान्ताः भविष्यन्ति ।

• प्रत्येकः छात्रः समानगत्या अधिगमिष्यति ।

• अनेन विधिना सा कक्षायां बहुभाषिकतां संवर्धयितुं शक्नोति ।

• छात्रस्य भाषा दुर्बोध्या अतएव उपेक्षणीया ।

Question 2:

शिक्षायां 'मातृभाषा-आधारिता बहुभाषीयता' इत्यस्य कोऽर्थः?

• छात्राः मातृभाषां एकस्याः भाषायाः रूपे शिक्षन्ते तथा विद्यालये यथा यथा अग्रे प्रगतिं कुर्वन्ति, आंग्लमाध्यमेन पठितुं प्रारभन्ते ।

• छात्राः प्रथमकक्षायाः आंग्लभाषां पठितुं प्रारभन्ते, तथा विद्यालयस्य माध्यमिक स्तरात् आंग्लभाषां माध्यमरूपेण गृह्णन्ति ।

• छात्राः विद्यालये शिक्षां स्वमातृभाषायां प्रारभन्ते । यथा यथा ते प्रगतिं कुर्वन्ति, अन्याः भाषाः योजयन्ति ।

• छात्राः सर्वान् विषयान् मातृभाषायां शिक्षन्ते आंग्लमाध्यमं प्रति अग्रे सरन्ति।

Question 3:

पञ्चमकक्षायाः एका शिक्षिका पश्यति यत् तस्याः कक्षायाः छात्राः

तया पाठ्यमानया द्वितीयभाषया सह स्वभाषायाः शब्दानां वाक्यानां च प्रयोगं कुर्वन्ति। एतत् कथ्यते -

• भाषा सञ्चरणम् (Language transmission)

• कूटपरिवर्तनं कूटसम्मिश्रणं च (Code switching and code mixing)

• सामाजिकभाषिकः व्यवहारः (Socio-linguistic behaviour)

• नवपीढीछात्राः

Question 4:

एका शिक्षिका स्वीकृतसहायकपुस्तकात् (Prescribed supplementary reader) एकां लघुकथां अथवा अन्यानि आख्यानानि पठितुं छात्रान् प्रेरयति। सहायकपुस्तकात् पठनाय छात्राणाम् उत्साहवर्धनस्य कः प्रमुखः उद्देश्यः अस्ति?

• मौखिक अध्ययनकौशलस्य विकासः

• सविस्तरपठनस्य विकासः

• शैक्षणिककौशलस्य संवर्धनम्

• गहनपठनस्य विकासः

Question 5:

एका शिक्षिका छात्रैः कृताः वर्तनीत्रुटीः व्याकरणात्मक त्रुटी: च एकत्रीकरोति। तदा सा प्रतिसप्ताहं छात्रैः सह परिचर्चां करोति किन्तु त्रुटिकर्तुः उल्लेखः न करोति । अयं ज्ञायते

• छात्रान् सूचयति यत् तेषां त्रुटयः गम्भीराः सन्ति

• परिपुष्टिप्रदानम् (Providing feedback)

• उपचारात्मक अध्यापनम् (Remedial teaching)

• छात्रान् सूचयति यत् त्रुटयः भाषाशिक्षणे बाधकाः सन्ति

Question 6:

एका अध्यापिका छात्राणाम् उत्तराणि तेषां मातृ भाषायां स्वीकरोति । सा लक्ष्यभाषायाः अध्यापनप्रक्रमे छात्राणां भाषां अवबोधयितुं प्रयतते । सा मन्यते यत्

• अनेन विधिना सा कक्षायां बहुभाषिकतां संवर्धयितुं शक्नोति ।

• प्रत्येकः छात्रः समानगत्या अधिगमिष्यति ।

• अनेन छात्राः कक्षायां शान्ताः भविष्यन्ति ।

• छात्रस्य भाषा दुर्बोध्या अतएव उपेक्षणीया ।

Question 7:

बालकाः भित्तिषु भूतले च किमपि अस्पष्टं (Scribble) लिखन्ति । एतत् तेषां कस्य भागः अस्ति?

• प्राकार्यात्मकसाक्षरतायाः (Functional literacy)

• एषा पठनकालसाक्षरतागतिविधिः अस्ति (While reading literacy activity)

• एषा पश्चपठनसाक्षरतागतिविधिः अस्ति (Post-reading literacy activity)

• उदीयमानासाक्षरतायाः (Emergent literacy)

Question 8:

एका द्वितीय श्रेण्याः शिक्षिका स्वअध्यापन अध्ययनप्रक्रमें स्वछात्रान् आकलयितुं इच्छति। छात्राणाम् अवबोधस्य आकलनार्थं अधोलिखितेषु का उपयुक्ता पद्धतिः भवेत् ?

• बहुमुखीक्रियाकलापेषु छात्राणां निरीक्षणम्

• प्रति सोमवासरे नियमितरूपेण इकाई परीक्षा

• अवधिपरीक्षा योगात्मकपरीक्षा च

• दैनिकगतिविधीनाम् अनुवर्तनम् न तु काचित् परीक्षा

Question 9:

भाषाशिक्षणं वर्धयेत् यदि

• अध्यापकः छात्रेभ्यः कण्ठस्थीकरणार्थं सम्वादान् यच्छति तान् च अधिकृत्य अभिनयं कर्तुं कथयति ।

• छात्राणां प्रगतिं परीक्षितुं अध्यापकः साप्ताहिकपत्रलेखनीपरीक्षाम् (Paper- Pencil tests) आयोजयति ।

• अध्यापकेन अधिकतमसंख्यायाम् अध्यापनसामग्री प्रयुज्यते ।

• अध्यापकः कक्षायां वास्तविकजीवनपरिस्थितिं उपस्थापयति यस्यां छात्राः परस्परसम्वादः कुर्युः।  

Question 10:

पञ्चमकक्षायाः एका अध्यापिका स्वछात्रान् युग्मेषु जिह्वा व्यावर्तकानि

(Tongue twisters) पुनः पुनः वक्तुं निर्दिशति । सा स्वछात्रान् किं शिक्षितुम् प्रयतते ?

• श्रवणम्

• पठनम्

• उच्चारणम्

• सम्भाषणम्