Ctet July 2024 mini mock Sanskrit pedagogy (30 May 2024)

Question 1:

एक: शिक्षकः पञ्चकक्षायाः छात्राणां कृते एकः गतिविधिः "एकमिनटमितं मुक्तलेखनम्" इति सम्पादयति । अस्य लेखनकार्यस्य प्रयोजनम् भवेत् यत् छात्राः

• स्वभाषाशुद्धेः आकलनं कुर्वन्तु ।

• रचनाशीलाः भवितुं स्वतन्त्राः सन्ति।

• तैः बहु लिखितव्यः इति न अनुभवन्ति एवं लेखनानन्तरे मुक्ताः अनुभवेयुः।

• लिखेयुः, न वा लिखेयुः इति विषये स्वतन्त्राः सन्ति ।

Question 2:

“विद्यालयीयां शिक्षायां बहुभाषीयता एकं संसाधनम् अस्ति । अस्य कथनस्य कोऽर्थः?

• शिक्षानीतौ नम्यताग्रहणम्

• यथासम्भवं अधिकाधिकभाषाः शिक्षितुम्

• छात्राणां भाषाणां कक्षायां प्रयोगः

• कक्षायां एतां पाठनविधिरूपेण ग्रहणम्

Question 3:

शिक्षायां 'मातृभाषा-आधारिता बहुभाषीयता' इत्यस्य कोऽर्थः?

• छात्राः प्रथमकक्षायाः आंग्लभाषां पठितुं प्रारभन्ते, तथा विद्यालयस्य माध्यमिक स्तरात् आंग्लभाषां माध्यमरूपेण गृह्णन्ति ।

• छात्राः विद्यालये शिक्षां स्वमातृभाषायां प्रारभन्ते । यथा यथा ते प्रगतिं कुर्वन्ति, अन्याः भाषाः योजयन्ति ।

• छात्राः सर्वान् विषयान् मातृभाषायां शिक्षन्ते आंग्लमाध्यमं प्रति अग्रे सरन्ति।

• छात्राः मातृभाषां एकस्याः भाषायाः रूपे शिक्षन्ते तथा विद्यालये यथा यथा अग्रे प्रगतिं कुर्वन्ति, आंग्लमाध्यमेन पठितुं प्रारभन्ते ।

Question 4:

एका शिक्षिका छात्रैः कृताः वर्तनीत्रुटीः व्याकरणात्मक त्रुटी: च एकत्रीकरोति। तदा सा प्रतिसप्ताहं छात्रैः सह परिचर्चां करोति किन्तु त्रुटिकर्तुः उल्लेखः न करोति । अयं ज्ञायते

• परिपुष्टिप्रदानम् (Providing feedback)

• छात्रान् सूचयति यत् तेषां त्रुटयः गम्भीराः सन्ति

• छात्रान् सूचयति यत् त्रुटयः भाषाशिक्षणे बाधकाः सन्ति

• उपचारात्मक अध्यापनम् (Remedial teaching)

Question 5:

गौरवाय रस्किन बोंडस्य लघुकथाः रोचन्ते । यथावसरं स ताः पठति । ईदृशं पठनं किम् कथ्यते ?

• गहनावलोकनम् (Scanning)

• सघन अध्ययनम्

• विस्तृतम् अध्ययनम्

• विहंगम दृष्टिपातः

Question 6:

भाषाशिक्षणं वर्धयेत् यदि

• अध्यापकेन अधिकतमसंख्यायाम् अध्यापनसामग्री प्रयुज्यते ।

• अध्यापकः कक्षायां वास्तविकजीवनपरिस्थितिं उपस्थापयति यस्यां छात्राः परस्परसम्वादः कुर्युः।  

• छात्राणां प्रगतिं परीक्षितुं अध्यापकः साप्ताहिकपत्रलेखनीपरीक्षाम् (Paper- Pencil tests) आयोजयति ।

• अध्यापकः छात्रेभ्यः कण्ठस्थीकरणार्थं सम्वादान् यच्छति तान् च अधिकृत्य अभिनयं कर्तुं कथयति ।

Question 7:

“विद्यालयीयां शिक्षायां बहुभाषीयता एकं संसाधनम् अस्ति । अस्य कथनस्य कोऽर्थः?

• शिक्षानीतौ नम्यताग्रहणम्

• कक्षायां एतां पाठनविधिरूपेण ग्रहणम्

• छात्राणां भाषाणां कक्षायां प्रयोगः

• यथासम्भवं अधिकाधिकभाषाः शिक्षितुम्

Question 8:

पञ्चमकक्षायाः एका अध्यापिका स्वछात्रान् युग्मेषु जिह्वा व्यावर्तकानि

(Tongue twisters) पुनः पुनः वक्तुं निर्दिशति । सा स्वछात्रान् किं शिक्षितुम् प्रयतते ?

• उच्चारणम्

• श्रवणम्

• पठनम्

• सम्भाषणम्

Question 9:

एका अध्यापिका छात्राणाम् उत्तराणि तेषां मातृ भाषायां स्वीकरोति । सा लक्ष्यभाषायाः अध्यापनप्रक्रमे छात्राणां भाषां अवबोधयितुं प्रयतते । सा मन्यते यत्

• प्रत्येकः छात्रः समानगत्या अधिगमिष्यति ।

• अनेन विधिना सा कक्षायां बहुभाषिकतां संवर्धयितुं शक्नोति ।

• छात्रस्य भाषा दुर्बोध्या अतएव उपेक्षणीया ।

• अनेन छात्राः कक्षायां शान्ताः भविष्यन्ति ।

Question 10:

एका शिक्षिका स्वीकृतसहायकपुस्तकात् (Prescribed supplementary reader) एकां लघुकथां अथवा अन्यानि आख्यानानि पठितुं छात्रान् प्रेरयति। सहायकपुस्तकात् पठनाय छात्राणाम् उत्साहवर्धनस्य कः प्रमुखः उद्देश्यः अस्ति?

• सविस्तरपठनस्य विकासः

• शैक्षणिककौशलस्य संवर्धनम्

• गहनपठनस्य विकासः

• मौखिक अध्ययनकौशलस्य विकासः