Ctet July 2024 mini mock Sanskrit pedagogy (28 May 2024)

Question 1:

नवीन शब्दानां शिक्षणे अध्यापकेन एतत् कर्तव्यम् -

• संदर्भानुसारं यथासंभवम् अधिकाधिकान् शब्दान् प्रयोक्तुं छात्राः सक्षमा: कर्तव्या: ।

• शब्दानां अन्यैः शब्दैः सह प्रयोगः कर्तव्यः ।

• छात्राः शब्दान् कंठस्थान् कर्तुम् आवश्यकतानुसारं च प्रयोक्तुं प्रेरयितव्याः।

• प्रथमं, सरलभाषायाम् शब्दार्थाः लिखितव्या ।

Question 2:

शिक्षणे भाषायाः केन्द्रीयतायाः अभिप्रायोऽस्ति -

• भाषाधिगमे अंतर्वस्तु-विषयाः (Content subject) महत्वपूर्णाः सन्ति।

• भाषाधिगमे विषय-वस्तु अधिगमः च पृथक्-पृथक् भवतः ।

• अन्येषां विषयाणां शिक्षणे भाषा महत्वपूर्णं योगदानं ददाति।

• अंतर्वस्तु - विषयस्य अध्यापकाय भाषां प्रति अवधानं न आवश्यकम्।

Question 3:

मनुष्याणां पशूनाम् च भाषणे मुख्यभेदोऽयमस्ति -

• पशवः स्वभावान् अभिव्यक्तुम् समर्थाः सन्ति।

• मनुष्याः स्वार्थम् अभिव्यक्तुम् समर्थाः सन्ति।

• मनुष्याः स्वभावान् अभिव्यक्तुम् समर्थाः सन्ति।

• पशवः स्वार्थम् अभिव्यक्तम् समर्थाः सन्ति ।

Question 4:

शिक्षणे भाषायाः केन्द्रीयतायाः अभिप्रायोऽस्ति -

• भाषाधिगमे अंतर्वस्तु-विषयाः (Content subject) महत्वपूर्णाः सन्ति।

• अंतर्वस्तु - विषयस्य अध्यापकाय भाषां प्रति अवधानं न आवश्यकम्।

• भाषाधिगमे विषय-वस्तु अधिगमः च पृथक्-पृथक् भवतः ।

• अन्येषां विषयाणां शिक्षणे भाषा महत्वपूर्णं योगदानं ददाति।

Question 5:

काचिद् अध्यापिका कक्षां पञ्चानां समूहेषु विभाजयति । सा कस्यापि प्रतिवेदनस्य काञ्चिद् अंशान् ददाति सा टिप्पणी निर्माणं कर्तुं तेषां सारं चापि निर्मातुं कथयति सा किं प्रोत्साहयितुं प्रयतते ?

• संज्ञानात्मक-उन्नतभाषाक्षमताः (CALP)

• आधारभूताः परस्परं संप्रेषणात्मिका योग्यताः (BICS)

• सम्भाषणात्मकक्षमताम्

• सामूहिकविवेचनम्

Question 6:

काचिद् अध्यापिका स्वछात्रान् युग्मेषु कार्यं कर्तुम् आदिशति सा तन्विचारविनिमयं कर्तुम् रूपरेखां निर्मातुं, विचारान् एकस्मिन् अनुच्छेदे अन्वेष्टुम्, तदनु संशोधयितुं, तदनु सम्यग् अनुच्छेदं निर्मातुं कथयति । लेखन - शिक्षणस्य अयं कः पक्षः कथ्यते ?

• संवादात्मकपक्षः

• अभ्यासलेखनम्

• लेखनस्य प्रक्रियापक्षः

• लेखनस्योत्पादकपक्षः

Question 7:

काचिद् अध्यापिका कक्षां पञ्चानां समूहेषु विभाजयति । सा कस्यापि प्रतिवेदनस्य काञ्चिद् अंशान् ददाति सा टिप्पणी निर्माणं कर्तुं तेषां सारं चापि निर्मातुं कथयति सा किं प्रोत्साहयितुं प्रयतते ?

• आधारभूताः परस्परं संप्रेषणात्मिका योग्यताः (BICS)

• सम्भाषणात्मकक्षमताम्

• सामूहिकविवेचनम्

• संज्ञानात्मक-उन्नतभाषाक्षमताः (CALP)

Question 8:

कश्चित् चतुर्थीकक्षायाः छात्रः स्वमातुः सहायतया पाठं पठितुं तदाधारितं कार्यं च कर्तुं समर्थोऽस्ति । वायगोत्सकी महोदयस्य सिद्धान्तानुसारं माता किं कार्यं करोति ?

• सोपानीकरणम् (scaffolding)

• शिक्षणम् (coaching)

• उपशिक्षणम् (tutoring)

• प्रशिक्षणम् (training)

Question 9:

सप्तमीकक्षायाः भाषाशिक्षिका कीर्तिः स्वछात्रान् तेषां पाठ्यपुस्तकस्य कवितानां, गीतानां च समानाः कविताः गीतानि च तेषां भाषायां प्राप्तुम् अकथयत् । तदा सा कवितानां अर्थान् विचारान् च विवेचयितुं तान् अकथयत्। सामान्यभाषया च तुलनां कर्तुमपि साकथयत् । तदा छात्राः ताः कविताः लेखनपत्रे स्व-स्व भाषासु अलिखन् तदा ते सर्वां कक्षां प्रादर्श्यन्। अत्र भाषायाः महत्त्वं ज्ञातुं अध्यापिकया का रीतिः प्रयुक्ताः ?

• बहुभाषीयत्वम् (polyglotism)

• लेखनप्रवृद्धिः

• बहुभाषात्वम् (multilingualism)

• भाषाप्रवृद्धि: (promotion)

Question 10:

निम्नलिखितकथनेषु किं सत्यम् ?

• एका भाषा द्वितीयभाषायाः शिक्षणे परस्परं सम्पूरका अनुपूरका च (supplement and Compliment) भवति ।

• प्रथमभाषाशिक्षणे द्वितीयभाषा सदैव बाधा भवति ।

• द्वितीयभाषाशिक्षणे प्रथमभाषा सदैव बाधा भवति ।

• द्वितीयभाषायाः शिक्षणं पूर्णरूपेण तद्भाषायाम् (Target Language) एव भवितव्यम् ।