Ctet July 2024 mini mock Sanskrit pedagogy (28 May 2024)

Question 1:

उपचारात्मक-अध्यापनम् अस्ति -

• यत् सूक्ष्म-अध्यापनस्य पश्चात् कार्यते।

• यत् प्रतियोगितायाः परीक्षायाः पश्चाद् कार्यते ।

• यत् परीक्षायां उच्चाङ्कानां प्राप्त्यनन्तरं कार्यते ।

• यत् निदानात्मकपरीक्षायाः पश्चाद् कार्यते।

Question 2:

गतिबोधकगतिविधयः केन सम्बद्धाः सन्ति ?

• सतर्कता (mindfulness)

• मौखिकसम्भाषणम्

• शारीरिक-संचालन गतिविधयः

• श्रवण-गतिविधयः

Question 3:

श्रीमती रवीना तृतीयकक्षाया छात्राणां कृते भूयसः भाषणप्रयोगान् करोति। एतेभ्यः प्रयोगेभ्यः कतमः प्रयोगः सम्पूर्णकक्षायै समीचीनः भाषणप्रयोगः अस्ति?

• अध्यापिका प्रदत्ते श्रव्य-दृश्य यन्त्रे कस्याः अपि कथाया श्रवणम्

• लघुसमूहेषु शीर्षकविषये विचारोत्तेजनम्

• अध्यापिका उच्चारणे समस्याः अनुभवतः छात्रान् आकारयति तथा सा तान् पुनः उच्चारयितुं, तामनुसृत्यं अभ्यस्तं कथयति

• अध्यापिका छात्रान् स्मर्तुं संवादान् ददाति, तदा सा तान कक्षायां नाटकप्रयोगे वक्तुं कथयति

Question 4:

स्किनरस्य सिद्धान्तोऽस्ति यत् बालकाः सर्वोत्तमरूपेण निम्नप्रक्रियया भाषां शिक्षन्ते -

• अनुकरणं, प्रोत्साहनं, मूर्तरूपप्रदानम्

• अधिकभाषणम्

• अभिनययोग्यता

• पठनम् च लेखनम् च

Question 5:

निम्नलिखितकथनेषु किं सत्यम् ?

• द्वितीयभाषायाः शिक्षणं पूर्णरूपेण तद्भाषायाम् (Target Language) एव भवितव्यम् ।

• एका भाषा द्वितीयभाषायाः शिक्षणे परस्परं सम्पूरका अनुपूरका च (supplement and Compliment) भवति ।

• प्रथमभाषाशिक्षणे द्वितीयभाषा सदैव बाधा भवति ।

• द्वितीयभाषाशिक्षणे प्रथमभाषा सदैव बाधा भवति ।

Question 6:

नवीन शब्दानां शिक्षणे अध्यापकेन एतत् कर्तव्यम् -

• छात्राः शब्दान् कंठस्थान् कर्तुम् आवश्यकतानुसारं च प्रयोक्तुं प्रेरयितव्याः।

• प्रथमं, सरलभाषायाम् शब्दार्थाः लिखितव्या ।

• शब्दानां अन्यैः शब्दैः सह प्रयोगः कर्तव्यः ।

• संदर्भानुसारं यथासंभवम् अधिकाधिकान् शब्दान् प्रयोक्तुं छात्राः सक्षमा: कर्तव्या: ।

Question 7:

शिक्षणे भाषायाः केन्द्रीयतायाः अभिप्रायोऽस्ति -

• अन्येषां विषयाणां शिक्षणे भाषा महत्वपूर्णं योगदानं ददाति।

• अंतर्वस्तु - विषयस्य अध्यापकाय भाषां प्रति अवधानं न आवश्यकम्।

• भाषाधिगमे विषय-वस्तु अधिगमः च पृथक्-पृथक् भवतः ।

• भाषाधिगमे अंतर्वस्तु-विषयाः (Content subject) महत्वपूर्णाः सन्ति।

Question 8:

श्रीमती रवीना तृतीयकक्षाया छात्राणां कृते भूयसः भाषणप्रयोगान् करोति। एतेभ्यः प्रयोगेभ्यः कतमः प्रयोगः सम्पूर्णकक्षायै समीचीनः भाषणप्रयोगः अस्ति?

• अध्यापिका प्रदत्ते श्रव्य-दृश्य यन्त्रे कस्याः अपि कथाया श्रवणम्

• अध्यापिका छात्रान् स्मर्तुं संवादान् ददाति, तदा सा तान कक्षायां नाटकप्रयोगे वक्तुं कथयति

• अध्यापिका उच्चारणे समस्याः अनुभवतः छात्रान् आकारयति तथा सा तान् पुनः उच्चारयितुं, तामनुसृत्यं अभ्यस्तं कथयति

• लघुसमूहेषु शीर्षकविषये विचारोत्तेजनम्

Question 9:

भारतस्य भाषाव्यापि शिक्षा (Language-in-education) नीचते: लक्ष्यः मातृभाषामधिकृत्य बहुभाषावादस्य सम्वर्धनम् ।

• सर्वे बालाः स्वमातृभाषां शिक्षन्ते, स्वमातृभाषया च शिक्षन्ते ।

• सर्वे बालाः राजभाषां, आङ्ग्लभाषां एकां वैदेशिकीभाषां च शिक्षन्ते ।

• सर्वे बालाः विद्यालयि भाषां, आङ्ग्लभाषां हिन्दीभाषां च शिक्षन्ते तदन्तरं वैदेशिक भाषाः शिक्षन्ते ।

• सर्वे बाला: मातृभाषया अधिगमम् आरभन्ते अधिकाधिकभाषाः अधिगन्तुं व्यवस्यन्ते।

Question 10:

कश्चित् चतुर्थीकक्षायाः छात्रः स्वमातुः सहायतया पाठं पठितुं तदाधारितं कार्यं च कर्तुं समर्थोऽस्ति । वायगोत्सकी महोदयस्य सिद्धान्तानुसारं माता किं कार्यं करोति ?

• उपशिक्षणम् (tutoring)

• सोपानीकरणम् (scaffolding)

• शिक्षणम् (coaching)

• प्रशिक्षणम् (training)