Ctet July 2024 Mini Mock Sanskrit Pedagogy (28 May 2024)

Question 1:

उपचारात्मक-अध्यापनम् अस्ति -

यत् परीक्षायां उच्चाङ्कानां प्राप्त्यनन्तरं कार्यते ।
यत् सूक्ष्म-अध्यापनस्य पश्चात् कार्यते।
यत् निदानात्मकपरीक्षायाः पश्चाद् कार्यते।
यत् प्रतियोगितायाः परीक्षायाः पश्चाद् कार्यते ।

Question 2:

कश्चित् चतुर्थीकक्षायाः छात्रः स्वमातुः सहायतया पाठं पठितुं तदाधारितं कार्यं च कर्तुं समर्थोऽस्ति । वायगोत्सकी महोदयस्य सिद्धान्तानुसारं माता किं कार्यं करोति ?

शिक्षणम् (coaching)
प्रशिक्षणम् (training)
सोपानीकरणम् (scaffolding)
उपशिक्षणम् (tutoring)

Question 3:

कस्मिन् विधौ मातृभाषायाः कश्चिद् अपि प्रयोगो न भवति ?

क्रियाश्रितशिक्षणविधौ
संकलनविधौ
प्रत्यक्षविधौ
अनुवादविधौ

Question 4:

मनुष्याणां पशूनाम् च भाषणे मुख्यभेदोऽयमस्ति -

मनुष्याः स्वार्थम् अभिव्यक्तुम् समर्थाः सन्ति।
पशवः स्वभावान् अभिव्यक्तुम् समर्थाः सन्ति।
मनुष्याः स्वभावान् अभिव्यक्तुम् समर्थाः सन्ति।
पशवः स्वार्थम् अभिव्यक्तम् समर्थाः सन्ति ।

Question 5:

स्किनरस्य सिद्धान्तोऽस्ति यत् बालकाः सर्वोत्तमरूपेण निम्नप्रक्रियया भाषां शिक्षन्ते -

अनुकरणं, प्रोत्साहनं, मूर्तरूपप्रदानम्
पठनम् च लेखनम् च
अधिकभाषणम्
अभिनययोग्यता

Question 6:

निम्नलिखितकथनेषु किं सत्यम् ?

द्वितीयभाषायाः शिक्षणं पूर्णरूपेण तद्भाषायाम् (Target Language) एव भवितव्यम् ।
द्वितीयभाषाशिक्षणे प्रथमभाषा सदैव बाधा भवति ।
प्रथमभाषाशिक्षणे द्वितीयभाषा सदैव बाधा भवति ।
एका भाषा द्वितीयभाषायाः शिक्षणे परस्परं सम्पूरका अनुपूरका च (supplement and Compliment) भवति ।

Question 7:

काचिद् अध्यापिका स्वछात्रान् युग्मेषु कार्यं कर्तुम् आदिशति सा तन्विचारविनिमयं कर्तुम् रूपरेखां निर्मातुं, विचारान् एकस्मिन् अनुच्छेदे अन्वेष्टुम्, तदनु संशोधयितुं, तदनु सम्यग् अनुच्छेदं निर्मातुं कथयति । लेखन - शिक्षणस्य अयं कः पक्षः कथ्यते ?

लेखनस्योत्पादकपक्षः
लेखनस्य प्रक्रियापक्षः
संवादात्मकपक्षः
अभ्यासलेखनम्

Question 8:

नवीन शब्दानां शिक्षणे अध्यापकेन एतत् कर्तव्यम् -

संदर्भानुसारं यथासंभवम् अधिकाधिकान् शब्दान् प्रयोक्तुं छात्राः सक्षमा: कर्तव्या: ।
छात्राः शब्दान् कंठस्थान् कर्तुम् आवश्यकतानुसारं च प्रयोक्तुं प्रेरयितव्याः।
शब्दानां अन्यैः शब्दैः सह प्रयोगः कर्तव्यः ।
प्रथमं, सरलभाषायाम् शब्दार्थाः लिखितव्या ।

Question 9:

शिक्षणे भाषायाः केन्द्रीयतायाः अभिप्रायोऽस्ति -

अन्येषां विषयाणां शिक्षणे भाषा महत्वपूर्णं योगदानं ददाति।
भाषाधिगमे विषय-वस्तु अधिगमः च पृथक्-पृथक् भवतः ।
अंतर्वस्तु - विषयस्य अध्यापकाय भाषां प्रति अवधानं न आवश्यकम्।
भाषाधिगमे अंतर्वस्तु-विषयाः (Content subject) महत्वपूर्णाः सन्ति।

Question 10:

सप्तमीकक्षायाः भाषाशिक्षिका कीर्तिः स्वछात्रान् तेषां पाठ्यपुस्तकस्य कवितानां, गीतानां च समानाः कविताः गीतानि च तेषां भाषायां प्राप्तुम् अकथयत् । तदा सा कवितानां अर्थान् विचारान् च विवेचयितुं तान् अकथयत्। सामान्यभाषया च तुलनां कर्तुमपि साकथयत् । तदा छात्राः ताः कविताः लेखनपत्रे स्व-स्व भाषासु अलिखन् तदा ते सर्वां कक्षां प्रादर्श्यन्। अत्र भाषायाः महत्त्वं ज्ञातुं अध्यापिकया का रीतिः प्रयुक्ताः ?