Ctet July 2024 mini mock Sanskrit pedagogy (28 May 2024)

Question 1:

सप्तमीकक्षायाः भाषाशिक्षिका कीर्तिः स्वछात्रान् तेषां पाठ्यपुस्तकस्य कवितानां, गीतानां च समानाः कविताः गीतानि च तेषां भाषायां प्राप्तुम् अकथयत् । तदा सा कवितानां अर्थान् विचारान् च विवेचयितुं तान् अकथयत्। सामान्यभाषया च तुलनां कर्तुमपि साकथयत् । तदा छात्राः ताः कविताः लेखनपत्रे स्व-स्व भाषासु अलिखन् तदा ते सर्वां कक्षां प्रादर्श्यन्। अत्र भाषायाः महत्त्वं ज्ञातुं अध्यापिकया का रीतिः प्रयुक्ताः ?

• बहुभाषीयत्वम् (polyglotism)

• भाषाप्रवृद्धि: (promotion)

• बहुभाषात्वम् (multilingualism)

• लेखनप्रवृद्धिः

Question 2:

काचिद् अध्यापिका स्वछात्रान् युग्मेषु कार्यं कर्तुम् आदिशति सा तन्विचारविनिमयं कर्तुम् रूपरेखां निर्मातुं, विचारान् एकस्मिन् अनुच्छेदे अन्वेष्टुम्, तदनु संशोधयितुं, तदनु सम्यग् अनुच्छेदं निर्मातुं कथयति । लेखन - शिक्षणस्य अयं कः पक्षः कथ्यते ?

• अभ्यासलेखनम्

• लेखनस्य प्रक्रियापक्षः

• लेखनस्योत्पादकपक्षः

• संवादात्मकपक्षः

Question 3:

काचिद् अध्यापिका छात्रान् युग्मेषु परिच्छेदात् वाक्यान्तराणि वारक्रमात् पठितुं कथयति । एकः छात्रः वाक्यानि लिखति तस्य सहभागी च पठति । तदा सा लिखितानि वाक्यानि मुद्रितैः वाक्यैः सह मेलयितुं कथयति । एषा क्रिया का कथ्यते ?

• युग्मकार्यम्।

• अन्योऽन्यैः श्रुतलेखनम् ।

• समूहकार्यम्।

• योग्यतानां संयोजनम्।

Question 4:

भारतस्य भाषाव्यापि शिक्षा (Language-in-education) नीचते: लक्ष्यः मातृभाषामधिकृत्य बहुभाषावादस्य सम्वर्धनम् ।

• सर्वे बालाः राजभाषां, आङ्ग्लभाषां एकां वैदेशिकीभाषां च शिक्षन्ते ।

• सर्वे बालाः स्वमातृभाषां शिक्षन्ते, स्वमातृभाषया च शिक्षन्ते ।

• सर्वे बालाः विद्यालयि भाषां, आङ्ग्लभाषां हिन्दीभाषां च शिक्षन्ते तदन्तरं वैदेशिक भाषाः शिक्षन्ते ।

• सर्वे बाला: मातृभाषया अधिगमम् आरभन्ते अधिकाधिकभाषाः अधिगन्तुं व्यवस्यन्ते।

Question 5:

काचिद् अध्यापिका छात्रान् युग्मेषु परिच्छेदात् वाक्यान्तराणि वारक्रमात् पठितुं कथयति । एकः छात्रः वाक्यानि लिखति तस्य सहभागी च पठति । तदा सा लिखितानि वाक्यानि मुद्रितैः वाक्यैः सह मेलयितुं कथयति । एषा क्रिया का कथ्यते ?

• युग्मकार्यम्।

• अन्योऽन्यैः श्रुतलेखनम् ।

• योग्यतानां संयोजनम्।

• समूहकार्यम्।

Question 6:

काचिद् अध्यापिका स्वछात्रान् युग्मेषु कार्यं कर्तुम् आदिशति सा तन्विचारविनिमयं कर्तुम् रूपरेखां निर्मातुं, विचारान् एकस्मिन् अनुच्छेदे अन्वेष्टुम्, तदनु संशोधयितुं, तदनु सम्यग् अनुच्छेदं निर्मातुं कथयति । लेखन - शिक्षणस्य अयं कः पक्षः कथ्यते ?

• लेखनस्योत्पादकपक्षः

• अभ्यासलेखनम्

• संवादात्मकपक्षः

• लेखनस्य प्रक्रियापक्षः

Question 7:

कश्चित् चतुर्थीकक्षायाः छात्रः स्वमातुः सहायतया पाठं पठितुं तदाधारितं कार्यं च कर्तुं समर्थोऽस्ति । वायगोत्सकी महोदयस्य सिद्धान्तानुसारं माता किं कार्यं करोति ?

• शिक्षणम् (coaching)

• सोपानीकरणम् (scaffolding)

• उपशिक्षणम् (tutoring)

• प्रशिक्षणम् (training)

Question 8:

नवीन शब्दानां शिक्षणे अध्यापकेन एतत् कर्तव्यम् -

• छात्राः शब्दान् कंठस्थान् कर्तुम् आवश्यकतानुसारं च प्रयोक्तुं प्रेरयितव्याः।

• प्रथमं, सरलभाषायाम् शब्दार्थाः लिखितव्या ।

• संदर्भानुसारं यथासंभवम् अधिकाधिकान् शब्दान् प्रयोक्तुं छात्राः सक्षमा: कर्तव्या: ।

• शब्दानां अन्यैः शब्दैः सह प्रयोगः कर्तव्यः ।

Question 9:

श्रीमती रवीना तृतीयकक्षाया छात्राणां कृते भूयसः भाषणप्रयोगान् करोति। एतेभ्यः प्रयोगेभ्यः कतमः प्रयोगः सम्पूर्णकक्षायै समीचीनः भाषणप्रयोगः अस्ति?

• लघुसमूहेषु शीर्षकविषये विचारोत्तेजनम्

• अध्यापिका उच्चारणे समस्याः अनुभवतः छात्रान् आकारयति तथा सा तान् पुनः उच्चारयितुं, तामनुसृत्यं अभ्यस्तं कथयति

• अध्यापिका प्रदत्ते श्रव्य-दृश्य यन्त्रे कस्याः अपि कथाया श्रवणम्

• अध्यापिका छात्रान् स्मर्तुं संवादान् ददाति, तदा सा तान कक्षायां नाटकप्रयोगे वक्तुं कथयति

Question 10:

उपचारात्मक-अध्यापनम् अस्ति -

• यत् सूक्ष्म-अध्यापनस्य पश्चात् कार्यते।

• यत् प्रतियोगितायाः परीक्षायाः पश्चाद् कार्यते ।

• यत् निदानात्मकपरीक्षायाः पश्चाद् कार्यते।

• यत् परीक्षायां उच्चाङ्कानां प्राप्त्यनन्तरं कार्यते ।