Question 1:
निर्देश: - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषुः उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
नर्मदातीरे एकः वृक्षः आसीत् । तत्र स्वपरिश्रमेण निर्मितेषु नीडेषु खगाः सुखेन वसन्ति स्म। एकदा महती वृष्टिः अभवत् । सः वानरः वृष्टिजलेन अतीव आर्द्रः कम्पितः च अभवत् । खगाः शीतेन कम्पमानं वानरम् अवदन् - भो वानर ! त्वं कष्टम् अनुभवसि । तत् कथं गृहस्य निर्माणं न करोषि ! यदा सः वानरः एतत् अशृणोत् तदा सः अचिन्तयत - अहो ! एते क्षुद्राः खगाः मां निन्दन्ति । सः वानरः खगानां नीडानि वृक्षात् अधः अपातयत् । खगानां नीड: सह तेषाम् अण्डानि अपि नष्टानि । सत्यम् एव उक्तम्
उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
वानरः कुत्र वसति स्म ?
Question 2:
निर्देश: - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषुः उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
नर्मदातीरे एकः वृक्षः आसीत् । तत्र स्वपरिश्रमेण निर्मितेषु नीडेषु खगाः सुखेन वसन्ति स्म। एकदा महती वृष्टिः अभवत् । सः वानरः वृष्टिजलेन अतीव आर्द्रः कम्पितः च अभवत् । खगाः शीतेन कम्पमानं वानरम् अवदन् - भो वानर ! त्वं कष्टम् अनुभवसि । तत् कथं गृहस्य निर्माणं न करोषि ! यदा सः वानरः एतत् अशृणोत् तदा सः अचिन्तयत - अहो ! एते क्षुद्राः खगाः मां निन्दन्ति । सः वानरः खगानां नीडानि वृक्षात् अधः अपातयत् । खगानां नीड: सह तेषाम् अण्डानि अपि नष्टानि । सत्यम् एव उक्तम्
उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
एकदा किम् अभवत्?
Question 3:
निर्देश: - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषुः उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
नर्मदातीरे एकः वृक्षः आसीत् । तत्र स्वपरिश्रमेण निर्मितेषु नीडेषु खगाः सुखेन वसन्ति स्म। एकदा महती वृष्टिः अभवत् । सः वानरः वृष्टिजलेन अतीव आर्द्रः कम्पितः च अभवत् । खगाः शीतेन कम्पमानं वानरम् अवदन् - भो वानर ! त्वं कष्टम् अनुभवसि । तत् कथं गृहस्य निर्माणं न करोषि ! यदा सः वानरः एतत् अशृणोत् तदा सः अचिन्तयत - अहो ! एते क्षुद्राः खगाः मां निन्दन्ति । सः वानरः खगानां नीडानि वृक्षात् अधः अपातयत् । खगानां नीड: सह तेषाम् अण्डानि अपि नष्टानि । सत्यम् एव उक्तम्
उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
कीदृशं वानरं खगाः अवदन् ?
Question 4:
निर्देश: - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषुः उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
नर्मदातीरे एकः वृक्षः आसीत् । तत्र स्वपरिश्रमेण निर्मितेषु नीडेषु खगाः सुखेन वसन्ति स्म। एकदा महती वृष्टिः अभवत् । सः वानरः वृष्टिजलेन अतीव आर्द्रः कम्पितः च अभवत् । खगाः शीतेन कम्पमानं वानरम् अवदन् - भो वानर ! त्वं कष्टम् अनुभवसि । तत् कथं गृहस्य निर्माणं न करोषि ! यदा सः वानरः एतत् अशृणोत् तदा सः अचिन्तयत - अहो ! एते क्षुद्राः खगाः मां निन्दन्ति । सः वानरः खगानां नीडानि वृक्षात् अधः अपातयत् । खगानां नीड: सह तेषाम् अण्डानि अपि नष्टानि । सत्यम् एव उक्तम्
उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
गद्यांशे प्रयुक्तस्य नीडशब्दस्य पर्यायवाची निम्नलिखितेषु कः शब्दः समीचीनः ?
Question 5:
निर्देश: - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषुः उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
नर्मदातीरे एकः वृक्षः आसीत् । तत्र स्वपरिश्रमेण निर्मितेषु नीडेषु खगाः सुखेन वसन्ति स्म। एकदा महती वृष्टिः अभवत् । सः वानरः वृष्टिजलेन अतीव आर्द्रः कम्पितः च अभवत् । खगाः शीतेन कम्पमानं वानरम् अवदन् - भो वानर ! त्वं कष्टम् अनुभवसि । तत् कथं गृहस्य निर्माणं न करोषि ! यदा सः वानरः एतत् अशृणोत् तदा सः अचिन्तयत - अहो ! एते क्षुद्राः खगाः मां निन्दन्ति । सः वानरः खगानां नीडानि वृक्षात् अधः अपातयत् । खगानां नीड: सह तेषाम् अण्डानि अपि नष्टानि । सत्यम् एव उक्तम्
उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
'शाखामृगः' इत्यस्य अर्थे गद्यांशे कः शब्दः प्रयुक्तः ?
Question 6:
निर्देश: - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषुः उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
नर्मदातीरे एकः वृक्षः आसीत् । तत्र स्वपरिश्रमेण निर्मितेषु नीडेषु खगाः सुखेन वसन्ति स्म। एकदा महती वृष्टिः अभवत् । सः वानरः वृष्टिजलेन अतीव आर्द्रः कम्पितः च अभवत् । खगाः शीतेन कम्पमानं वानरम् अवदन् - भो वानर ! त्वं कष्टम् अनुभवसि । तत् कथं गृहस्य निर्माणं न करोषि ! यदा सः वानरः एतत् अशृणोत् तदा सः अचिन्तयत - अहो ! एते क्षुद्राः खगाः मां निन्दन्ति । सः वानरः खगानां नीडानि वृक्षात् अधः अपातयत् । खगानां नीड: सह तेषाम् अण्डानि अपि नष्टानि । सत्यम् एव उक्तम्
उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
'कम्पमानम्' इत्यस्मिन् पदे कः कृत्प्रत्ययः प्रयुक्तः?
Question 7:
निर्देश: - अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाधारितप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेषुः उचिततमम् उत्तरं चिनुत ।
नर्मदातीरे एकः वृक्षः आसीत् । तत्र स्वपरिश्रमेण निर्मितेषु नीडेषु खगाः सुखेन वसन्ति स्म। एकदा महती वृष्टिः अभवत् । सः वानरः वृष्टिजलेन अतीव आर्द्रः कम्पितः च अभवत् । खगाः शीतेन कम्पमानं वानरम् अवदन् - भो वानर ! त्वं कष्टम् अनुभवसि । तत् कथं गृहस्य निर्माणं न करोषि ! यदा सः वानरः एतत् अशृणोत् तदा सः अचिन्तयत - अहो ! एते क्षुद्राः खगाः मां निन्दन्ति । सः वानरः खगानां नीडानि वृक्षात् अधः अपातयत् । खगानां नीड: सह तेषाम् अण्डानि अपि नष्टानि । सत्यम् एव उक्तम्
उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
'अचिन्तयत्' क्रियापदम् इदम् कस्य गणस्य धातोः रूपम् अस्ति?
Question 8:
कथनम् (A) : पूर्वज्ञानस्य स्मृत्यर्थं छात्राणां प्रेरणम महत्त्वपूर्णम् अस्ति।
कारणम् (R) : पूर्वज्ञानस्य स्मृतिः पूर्वज्ञानं नवीनज्ञानेन सह योजने छात्राणां सहायतां करोति ।
निम्नलिखितेषु समीचीनम् उत्तरं चिनुत ।
Question 9:
निम्नलिखितेषु किं पूर्व-पठनक्रियां प्रोत्साहयति ?
Question 10:
छात्राणां अध्ययन-अध्यापन कार्ये निम्नलिखितेषु कक्षायां किं न साधनम् ?